Warianty dachu stromego

Warianty dach stromego różnią się pomiędzy sobą nie tylko konstrukcją i wyglądem, ale także powierzchnią mieszkalną powstałego poddasza.

Najprostszym w budowie, a jednocześnie najbardziej funkcjonalnym jest dach dwuspadowy. Przestrzeń poddasza będzie pod nim tym większa im większa będzie wysokość ścianki kolankowej. Pomieszczenia łatwo jest doświetlić za pomocą okien połaciowych. Dach można urozmaicać lukarnami. Jeżeli bryła budynku jest zwarta, a pokoje na poddaszu niewielkie, można również wybrać inny wariant doświetlenia, który polega na rezygnacji z okien połaciowych i maksymalnym wykorzystaniu okien w ścianie szczytowej. Najkorzystniejszym jednak rozwiązaniem jest połączenie obu rodzajów okien. Sposób ten zapewnia najbardziej równomierne oświetlenie pomieszczeń. Dodatkową zaletą dachu dwuspadowego jest brak wklęsłych miejsc w połaci, co uniemożliwia zaleganie śniegu oraz niewielka ilość obróbek blacharskich, co zmniejsza ryzyko przecieków. 

Dach naczółkowy jest wariantem dachu dwuspadowego urozmaicony ściętymi skrajami kalenic (naczółkami). Poza nieznacznym skomplikowaniem konstrukcji nie różni się od poprzedniego rozwiązania ani sposobem wykonania, ani walorami użytkowymi.

Dach kopertowy (czterospadowy z kalenicą) również nie należy do konstrukcji skomplikowanych. Na poddaszu jest jednak mniej miejsca, a przestrzeń o największej wysokości mieści się pośrodku obrysu domu, pod linią kalenicy. Konstrukcja takiego dachu, ze względu na brak ścian szczytowych, wymusza montaż okien dachowych lub lukarn. Koszt konstrukcji i pokrycia dachowego będzie nieco większy, ze względu na większą, niż w dachach dwuspadowych, powierzchnię płaci. Dachy dwuspadowe najlepiej prezentują się w budynkach dwuspadowych.

Dach namiotowy (czterospadowy bez kalenicy) jest uproszczonym wariantem dachu kopertowego, który oferuje jeszcze mniej miejsca pod skosami. Obecnie jest stosowany raczej rzadko, gdyż łączy mankamenty dachu kopertowego z dyskusyjną urodą. Znacznie częściej jest wykorzystywany do pokrycia wolno stojących garaży lub budynków gospodarczych.

Dach mansardowy jest oryginalną odmianą dachu stromego, ma on wyrazisty charakter i najlepiej komponuje się ze stylizowaną elewacją, ozdobioną portalem i obwódkami wokół okien i drzwi. Dach taki może być dwu- lub czterospadowy. Połacie mansardy są załamane, dolna jest zwykle bardzo stroma, górna ma zaś znacznie mniejszy spadek. Dzięki takiemu rozwiązaniu poddasze jest bardzo przestronne i nie ma kłopotu z jego umeblowaniem. W dolnej połaci, która od wewnątrz wygląda jak lekko nachylona ściana, można zamontować zwykłe okno fasadowe.

Dach półszczytowy to konstrukcja o podgórskim rodowodzie. Miejsca jest pod min tyle, co pod dachem dwuspadowym z niską ścianką kolankową.

Dachy jednospadowe (pulpitowe) spotyka się obecnie bardzo rzadko. Z reguły wykonane są z niewielkim spadkiem, dlatego należy je zaliczyć do dachów płaskich. Pokrywa się nimi zabudowania gospodarcze, a także budynki mieszkalne z pełnym piętrem.

Dachy płaskie

Obecnie taki rodzaj dachu wykonuje się przeważnie jako konstrukcję wentylowaną. Wykonanie dachu płaskiego wentylowanego jest podobne do budowy dachu stromego, różni je przede wszystkim stopień nachylenia połaci oraz rodzaje stosowanych pokryć. Za płaskie uznajemy dachy o spadku nie większym niż 5⁰. Kierunek spadku uzależniony jest zaś od wyboru systemu odwodnienia (obwodowy lub centralny). Do budowy konstrukcji takiego dachu wykorzystuje się przeważnie drewno. Niska przestrzeń pod pokryciem może być dostępna z dolnej kondygnacji lub tego pozbawiona. Musi być natomiast zawsze bardzo efektywnie wentylowana, by pomiędzy warstwami dachu nie gromadziła się wilgoć. W tym celu w ściance kolankowej pozostawia się otwory wentylacyjne co około 3 m. Zabezpiecza się je przez ptakami i większymi owadami za pomocą drobnej siatki lub kratki ochronnej. W zależności od przewidywanych obciążeń dachu, drewniane elementy konstrukcji obija się poszyciem z desek lub płyt drewnopodobnych.

Stropodach niewentylowany, w odróżnieniu od dachu wentylowanego jest konstrukcją monolityczną. Tworzy je żelbetowa płyta nośna oparta na ścianach i pokryta warstwą spadkową służącą do odprowadzenia wody deszczowej do rynien. Dawniej warstwę spadkową kształtowano z betonu, dziś natomiast układa się ją przeważnie za specjalnie ukształtowanych płyt betonowych ułożonych na piaskowej lub keramzytowej podsypce.

Dachy strome

Aby zorientować się jak różnorodne mogą być formy dachów spadzistych wystarczy wybrać się na spacer po najbliższym osiedlu domów jednorodzinnych. Kilka podstawowych kształtów jest bowiem modyfikowanych i dostosowywanych na różne sposoby do potrzeb i oczekiwań inwestorów, a tworzy to niezliczoną ilość kombinacji.

Drewno, które jest materiałem konstrukcyjnym dachów, stwarza bardzo szerokie możliwości dzięki swojej lekkości, prostocie obróbki oraz dużej wytrzymałości. Więźba, zbudowana ze zdrowych elementów drewnianych o odpowiednich przekrojach (ustalonych przez konstruktora), nie odkształci się nawet pod najcięższym pokryciem ani też pod silnym naporem wiatru i zalegającego śniegu. Jej wykonanie najlepiej powierzyć doświadczonej ekipie, która potrafi dobrze współpracować z dekarzami, którzy wkraczają na budowę po zakończeniu prac ciesielskich. Biorąc pod uwagę koszty lepiej, jeśli więźba powstaje bezpośrednio na budowie. Droższym rozwiązaniem jest zamówienie gotowej konstrukcji prefabrykowanej, złożonej z drewnianych dźwigarów łączonych za pomocą płytek wielokolcowych. Zaletą takiej opcji jest jednak to, że planując z odpowiednim wyprzedzeniem, można zlecić zaprojektowanie więźby łącznie z prefabrykowanym stropem, co pozwala zrezygnować z droższej konstrukcji stropowej (wylewanej lub prefabrykowanej).

Podczas wznoszenia więźby dachowej niezwykle istotny jest początek prac, czyli ułożenie na ściankach kolankowych drewnianych poziomych belek tworzących podwalinę pod krokwie, czyli tzw. murłat. Nie można ich układać bezpośrednio na ściance. Górna powierzchnia muru musi być zabezpieczona pasem papy podkładowej. Jego zadaniem jest zabezpieczenie murłaty przed zawilgoceniem, co może skutkować podciąganiem wilgoci przez wyżej położone elementy konstrukcji. Krokwie łączy się z murłatą na zacios, wzmacniany dodatkowo złączem ciesielskim lub kilkoma gwoździami. Jeżeli dach ma być wykonany w konstrukcji kleszczowo-płatwiowej, to stopy słupków podpierających płatwie muszą opierać się na wzmocnieniach stropu. Podczas jego wykonywania najlepiej pozostawić w odpowiednich miejscach zabetonowane, wystające pręty zwane świadkami.

Dach - wprowadzenie

Dla wielu osób pokrycie budynku dachem jest ukoronowaniem stanu surowego, ponieważ budynek zaczyna wyglądać jak dom. Od wybory materiałów zależy nie tylko wygląd budynku, ale również szczelność, trwałość i koszt wykonania dachu.

Dach jest konstrukcją wielowarstwową, w której poszczególne warstwy pełnią określoną funkcję. Trwałość budynku i warunki życia w nim zależą od skuteczności, z jaką dobrane są poszczególne części dachu. Jest to nie tylko kwestia projektu, ale również odpowiedniego doboru materiałów oraz solidności wykonania.

Dachy strome, zwane inaczej spadzistymi, najlepiej dostosowane do warunków klimatycznych panujących w naszym kraju. Ukośne połacie doskonale odprowadzają wodę deszczową, a zimą nie zalega na nich nadmiar śniegu. Pomimo tych niewątpliwych zalet, dzisiejszą popularność dachów spadzistych należy jednak przypisać walorom estetycznym oraz nawiązaniu do tradycji. Nowoczesne technologie i materiały pozwalają skutecznie rozwiązać problem zalegającego śniegu oraz odwodnienia, również w przypadku dachu płaskiego. Kierując się przy wyborze konstrukcji dachowej gustem i upodobaniami, a nie względami technicznymi, należy pamiętać, że podejmuje się jednocześnie kilka innych decyzji.

Po pierwsze, kształt decyduje o kosztach. Dzięki właściwemu doborowi materiałów, dach płaski okazuje się najczęściej tańszy niż spadzisty. Ten ostatni nie musi wcale kosztować fortuny, pod warunkiem, że jego forma będzie prosta. Konstrukcja złożona z wielu połaci, mających różne kąty nachylenia, a dodatkowo liczne lukarny, wieżyczki i zadaszone wykusze, to wydatek zupełnie z innej pułki. Cena materiałów oraz skomplikowanej robocizny z całą pewnością stanie się wówczas ogromną pozycją w budżecie budowy.

Druga ważna rzecz, na jaką ma wpływ wybór konstrukcji dachowej, to estetyka. Dach stromy dominuje w architekturze budynku i nadaje mu zdecydowany styl i kolorystykę. Warto przy tym wspomnieć, że mnożenie ozdób nie zawsze wychodzi na dobre budynkowi i krajobrazowi. Budynek z „pałacowym” dachem na niewielkiej podmiejskiej działce wzbudza raczej śmiech niż podziw.

Po trzecie można powiedzieć, że wybór dachu to wybór stylu życia. Zdecydowanie inaczej ono wygląda pod dachem płaskim, a inaczej pod dachem stromym. W pierwszym przypadku pomieszczenia łatwiej doświetlić, a sposób umeblowania i swoboda poruszania się nie ograniczają skosy sufitu. Pod dachem stromym wszystko się komplikuje, a dobranie mebli może okazać się niełatwą sztuką. Zdarza się, że większość z nich trzeba zamawiać na wymiar. Należy jednak pamiętać, że owe niefunkcjonalne skosy, w opinii wielu inwestorów, pozwalają wyczarować niepowtarzalny klimat  domu. Dodatkowym atutem mogą się okazać okna połaciowe, dające wrażenie życia „pod osłoną nieba”.

Zupełnie inne wrażenia czekają na domowników, którzy zdecydują się zamieszkać pod dachem czterospadowym z lukarnami. W pokojach nie będzie wprawdzie zbyt dużo miejsca, które jest ograniczone przez kształt dachu, ani światła, ale przytulne skosy oraz półmrok mogą wykreować wymarzony nastrój do skupienia i wypoczynku.

Izolacja akustyczna stropu i co można w nim ukryć

Izolacja akustyczna  pomiędzy kondygnacjami nie ma może w budynku jednorodzinnym takiego znaczenia jak w bloku czy kamienicy, ale warto zadbać o komfort domowników i odpowiednio zaizolować stropy. W przeciwnym przypadku domownicy będą narzekać na dźwięki powietrzne, takie jak rozmowy czy muzyka oraz uderzeniowe, związane z użytkowaniem górnej kondygnacji (odgłosy kroków, zabawy dzieci itp.).

Izolacyjność akustyczna stropu i jago zdolność do tłumienia hałasów zależy od masy powierzchniowej całej konstrukcji. Stropy ciężkie (powyżej 300 kg na 1 m²) – kanałowe oraz grube odmiany stropów gęstożebrowych, nie będą wymagały dodatkowej warstwy wygłuszającej. W przypadku pozostałych warto ułożyć dodatkową warstwę izolacji akustycznej. Może być ona wykonana ze styropianu elastycznego, miękkich płyt pilśniowych, masy perlitobetonowej lub pianki poliuretanowej. Izolacje te wykonuje się jako tzw. podłogi pływające, a więc pokrywa nimi górną warstwę stropu oraz kilkucentymetrowy pas przyścienny wokół całego pomieszczenia. Dzięki takiemu rozwiązaniu ułożony na nich jastrych nie styka się ze ścianami, a to pozwala bardzo skutecznie wytłumić dźwięki uderzeniowe. Pochodzące od nich drgania nie przenoszą się wówczas z posadzki na ściany i nie przenikają do dolnej kondygnacji.

Co można schować w stropie? Nowoczesne konstrukcje stropowe pozwalają ukryć szereg różnych instalacji. Od stosunkowo drobnych, jak na przykład cienkie przewody (kable instalacji alarmowej), do tych o większych gabarytach (centralne odkurzacze, system wentylacji mechanicznej, kanały klimatyzacyjne, system rozprowadzenia ciepłego powietrza z kominka itp.). Każdą z tych instalacji można bez najmniejszego problemu poprowadzić w płytach kanałowych. Otwory tych płyt mają średnicę 17-18 cm i nadają się doskonale do tego celu.

W przypadku stropu gęstożebrowego najłatwiej jest podczas wypełniania konstrukcji pustakami keramzytobetonowymi rozprowadzić tzw. domowe centrale z rur. Przed zabetonowaniem stropu ich końcówki należy wyprowadzić przez otwór wykuty w pustaku i za ślepić. Cienkie kable łatwo ukryć w przekroju dowolnego stropu. Wystarczy umieścić je w rurkach osłonowych, a następnie zalać cienką warstwą betonu.

Innym rozwiązaniem jest ukrycie instalacji nad sufitem podwieszanym. W tym przypadku dowolność przekrojów i przebiegu przewodów jest największa.

Wykończenie stropu

Warto zadbać, aby spodnia warstwa stropu, której zadaniem jest ukrywanie nierówności, była wykonana w sposób staranny i trwały. Nie można zapomnieć również o tym, że wygląd sufitu zależał będzie od zjawiska klawiszowania, czyli nierównomiernego uginania się elementów nośnych. Bywa to przyczyną powstawania pęknięć, rys, a nawet odpadania fragmentów tynku.

Najbardziej popularna konstrukcja gęstożebrowa, o ile została prawidłowo zaprojektowana i wykonana, nie powinna przysparzać wielu trosk. Klawiszowaniu belek stropowych zapobiegają w jej przypadku tzw. żebra rozdzielcze – podłużne elementy konstrukcyjne prostopadłe do belek nośnych, w środku ich długości. Pomaga również ułożenie grubej warstwy nadbetonu klasy B20.

Strop gęstożebrowy najlepiej jest wykończyć od spodu cienką warstwą tynku cementowo-wapiennego. Warto zadbać również o to, aby zespolenie z podłożem było wystarczająco silne. Niestaranne przygotowanie miejsca, w którym nakładany będzie tynk, niemal na pewno skutkować będzie pojawianiem się drobnych rys na suficie.

Betonowe stropy monolityczne, wylewane na budowie, stały się ostatnio mniej popularne. Niemnie jednak należy podkreślić, że to właśnie ich monolityczna konstrukcja całkowicie eliminuje zjawisko klawiszowania. Jeżeli szalunek pod strop wykonany jest starannie, to do wykończenia jego powierzchni wystarczy gładź gipsowa.

W przypadku stropu z płyt kanałowych (jeżeli długość przekrywanego nimi pomieszczenia przekracza 6 m) bardzo trudno wyeliminować rysy w miejscu styku płyt. W praktyce jedynym skutecznym rozwiązaniem okazuje się sufit podwieszany. Trzeba pamiętać, że zmniejsza on wysokość pomieszczenia od kilkunasty do kilkudziesięciu centymetrów.

Klawiszowanie nie występuje w stropach drewnianych. Wprawdzie elementy nośne stosowane do ich ułożenia cechuje tendencja do dużych ugięć, ale stropy tego rodzaju wykańcza się od spodu płytami gipsowo-kartonowymi lub boazerią. W przypadku stropu belkowego, belki nośne można pozostawić odsłonięte. Oprócz tego, że są elementem dekoracyjnym, zaletą takiego rozwiązania jest zachowanie większej wysokości pomieszczenia.

Strop drewniany

Stropy drewniane stosowane są najczęściej w budynkach drewnianych o konstrukcji: szkieletowej lub z bali. W domach stawianych w technologii murowanej, rozwiązanie to pojawia się zwykle jako strop nieużytkowy nad najwyższą kondygnacją mieszkalną. Stropy drewniane przenoszą niewielkie obciążenia w stosunku do innych rodzajów stropów oraz dość znacznie się uginają. Są jednak lekkie, niedrogie, łatwe w wykonaniu i można z nich korzystać zaraz po ukończeniu prac.

Strop drewniany wykonywany jest według projektu indywidualnego, z drewna sosnowego lub świerkowego o wilgotności nie większej niż 16%. Materiał taki musi być zaimpregnowany preparatami grzybo- i owadobójczymi. Elementami nośnymi stropu są belki lub żebra oparte na ścianach nośnych, słupach i podciągach. Rozstaw i przekroje belek lub żeber są dobierane przez projektanta, który kieruje się przewidywanym obciążeniem stropu. Nadmiernemu uginaniu i wichrowaniu się poszczególnych elementów zapobiegają usztywniające stężenia, projektowane w razie zaistnienia takiej potrzeby. Do najpopularniejszych drewnianych konstrukcji stropowych należą stropy żebrowe, żebrowo-belkowe oraz belkowe.

W stropie żebrowym przekroje żeber nośnych są niewielkie, najczęściej prostokątne. Ich rozstaw zwykle wynosi 30 lub 60 cm i nie może być większy niż 90 cm. Żebra prostokątne zastępowane są często bardziej wytrzymałymi elementami kratownicowymi.

Strop żebrowo-belkowy montowany jest w miejscach, gdzie duża rozpiętość pomiędzy podporami mogłaby spowodować nadmierne ugięcie żeber. Strop żebrowy opiera się na prostopadłych do żeber belkach drewnianych lub stalowych. Dodana od spodu warstwa nośna sprawia, że strop taki ma dużą grubość. 

W stropie belkowym żebra zastąpione są przez belki o znacznie szerszych przekrojach, których rozstaw jest większy. Belki mogą być wykonane zarówno z drewna litego, jak i klejonego. Te ostatnie mają większą nośność i dlatego ich przekroje mogą być nieco mniejsze.

Strop typu filigran

Strop typu filigran jest doskonałym rozwiązaniem stosowanym we wszystkich rodzajach budownictwa. Nie ogranicza on inwencji twórczej architektów. Łączy w sobie wytrzymałość tradycyjnych stropów żelbetowych wylewanych na mokro oraz szybkość i łatwość montażu charakterystyczną dla stropów prefabrykowanych.

Strop typu filigran to odmiana stropu częściowo prefabrykowanego. Jego konstrukcję tworzą cienki żelbetowe płyty o grubości 5-7 cm. Na ich górną powierzchnię wprowadzone jest zbrojenie pomocnicze. Do rozłożenia gotowych płyt na ścianach nośnych używa się dźwigu. Po połączeniu ich zbrojeń ze zbrojeniem wieńca, układa się, określone w projekcie, zbrojenie dodatkowe, a następnie zalewa warstwą betonu. Charakterystyka wykonanego tą metodą stropu jest zbliżona do stropu monolitycznego. Ponieważ jest on projektowany i wykonywany zawsze na indywidualne zamówienie, można nim przykrywać duże rozpiętości pomiędzy ścianami nośnymi, uzyskując rozległą i otwartą przestrzeń na kondygnacji podstropowej. Jednakże ze względu na transport (dopuszczalne maksymalne rozmiary elementów przewożonych transportem drogowym) przyjmuje się długość płyt od 2,40 do 7,80 m, a szerokość od 0,60 do 2,50 m. Maksymalna szerokość płyt to 2,70 m, a długość może osiągnąć nawet 12,00 m.

Do zalet stropu typu filigran należy zaliczyć: możliwość dowolnego kształtowania, niewielką wysokość, dobrą izolację dźwiękową, dużą wytrzymałość. Nie jest on również pozbawiony wad, które stanowią: niewielka dostępność, bo firm produkujących takie stropy jest niewiele, a transport elementów ze znacznej odległości jest kosztowny, wysokie kwalifikacje wymagane od wykonawców, montaż wymagający użycia dźwigu. 

Strop z płyt kanałowych

W domach, w których szerokość pomieszczeń nie przekracza 6 m, można zastosować strop z płyt kanałowych. Mimo że ułożenie ich wymaga dźwigu, strop taki jest najtańszy. Jego wykonanie nie trwa na ogół dłużej niż jeden dzień, a także można go niemal od razu w pełni obciążyć. Można w ten sposób zaoszczędzić także czas. Inną, bardzo istotną dla inwestorów, zaletą stropu płytowego jest pena swoboda aranżacji przestrzeni znajdującej się nad min (ścianki działowe można ustawić w dowolnym miejscu).

Płyty kanałowe układa się na ścianach, których górne powierzchnie należy wcześniej pokryć podkładem z zaprawy cementowej. Strop można w pełni obciążyć niemal natychmiast po wykonaniu wieńca i wypełnieniu szczelin pomiędzy poszczególnymi płytami.

Na rynku dostępne są płyty długości od 2,4 do 6 m (niektórzy producenci oferują również elementy o długości 7,2 m) oraz szerokości od 60 do 150 cm. Wymiary są stopniowane co 30 cm. Ten rodzaj stropu jest bardzo wytrzymały – nośność elementów wynosi z reguły 3,9 kN/m², a więc ponad dwukrotnie przewyższa wymaganą. Oferowane są również płyty o nośności do 8,5 kN/m², które pozwalają na praktycznie nieograniczone modyfikacje obciążeń nad stropem.

Strop monolityczny

W budynkach o nieregularnym rzucie i rozległych otwartych przestrzeniach najczęściej stosuje się monolityczny strop żelbetowy. Można go wykonać w całości na budowie, zalewając betonem zbrojenie rozłożone równomiernie na powierzchni pełnego szalunku, albo też skorzystać z prefabrykowanych podłoży w postaci cienkich, betonowych płyt, które zastępują szalunek. Wykonywane są one indywidualnie na zmówienie według projektu.

Po podparciu płyt od dołu oraz ułożeniu zbrojenia na górnej powierzchni, całość zalewa się mieszanką betonową o grubości określonej w projekcie. Zaletą stropu monolitycznego jest jego niewielka grubość, którą uzyskuje się dzięki równomiernemu rozłożeniu zbrojenia.

Strop monolityczny projektowany jest zawsze indywidualnie dla konkretnego budynku, dzięki czemu może przenosić bardzo duże obciążenia oraz uzyskiwać duże rozpiętości. Konstrukcja takiego stropu składa się ze zbrojenia głównego oraz uzupełniającego go zbrojenia rozdzielczego z prętów o mniejszej grubości. W projekcie muszą być określone: sposób ułożenia, grubość i zagęszczenie zbrojenia oraz klasa betonu przeznaczonego do zalania konstrukcji. Po rozłożeniu elementów zbrojenia inspektor nadzoru lub kierownik budowy musi ocenić zgodność wykonanych prac z projektem.

Strop monolityczny wymaga pełnego deskowania. W tym celu wykorzystuje się najczęściej szalunki systemowe wielokrotnego użytku, dostępne w wypożyczalniach sprzętu budowlanego. Szalunek można zdemontować najwcześniej po 3 tygodniach, co warto wziąć pod uwagę przy negocjacji ceny w wypożyczalni. Strop zalany betonem należy w okresie dojrzewania betonu pielęgnować poprzez częste jego nawilżanie. Do dalszych robót budowlanych można przystąpić po około 3-4 dniach od wykonania.

Strop gęstożebrowy

W dzisiejszych czasach największym uznaniem wśród inwestorów cieszą się stropy gęstożebrowe, których konstrukcję nośną stanowią zbrojone żebra, układane równolegle do siebie w rozstawie nie większym niż 60 cm. Takie rozwiązanie konstrukcyjne cenione jest również przez projektantów, czego odzwierciedleniem są katalogi projektów gotowych, w których strop gęstożebrowy jest najpopularniejszy.

Swoją popularność zawdzięcza przede wszystkim łatwości wykonania. Waga poszczególnych elementów składowych jest na tyle nieduża, że ekipa budowlana nie ma najmniejszych problemów z ich ręcznym ułożeniem. Dodatkową zaletą konstrukcji gęstożebrowej jest ograniczone zapotrzebowanie na beton i deski szalunkowe.

Rozwiązanie takie najlepiej sprawdza się w domach o regularnym obrysie (opartym na kącie prostym). Na rynku dostępnych jest kilka odmian stropów gęstożebrowych, które różnią się miedzy sobą wytrzymałością, rozpiętością i rozstawem belek, wysokością konstrukcji oraz rodzajem wypełnienia przestrzeni między belkami. Najpopularniejsze z nich to Teriva I i Teriva I bis, a także Ceram i Fert.

Elementy i materiały niezbędne do wykonania tego rodzaju stropu można nabyć bez problemu niemal w każdej hurtowni lub składzie budowlanym. Oferowane są również przez kilku liczących się producentów ceramiki budowlanej. Przy doborze właściwej odmiany stropu należy zwrócić uwagę na rozstaw belek. Przy większym rozstawie łatwiej jest zmieścić między nimi np. kominy. Belki nośne – prefabrykowane zbrojenie w postaci żeber zatopionych w podłużnej, betonowej lub ceramicznej stopce układa się w rozstawie określonym przez producenta na ścianach dolnej kondygnacji. Przestrzeń między belkami wypełnia się pustakami z betonu, keramzytobetonu, żwirobetonu lub ceramiki. Ułożoną konstrukcję wspiera się do spodu stemplami w rozstawie około 1,5 m. Dolna powierzchnia stropu powinna być precyzyjnie wypoziomowana. Przygotowany w taki sposób strop zalewa się betonem o odpowiedniej klasie. Stropu nie powinno się nadmiernie obciążać przez 3 tygodnie po zabetonowaniu, gdyż dopiero po tym czasie uzyskuje on pełną wytrzymałość.

Jeżeli rozpiętość stropu przekracza 4,2 m , wzmacnia się go żebrami rozdzielczymi. Umieszczane są one prostopadle do belek, pośrodku ich długości. Istotne dla wytrzymałości konstrukcji jest ustalenie jaki będą miały przebieg ciężkie ścianki działowe nad stropem (zwłaszcza te planowane wzdłuż belek stropowych). W miejscu ich planowanego ustawienia należy wzmocnić konstrukcję żebrem lub poprzez zmniejszenie odległości pomiędzy belkami.

Strop

Strop w potocznym rozumieniu jest utożsamiany z sufitem lub podłogą. To jeden z najważniejszych elementów konstrukcyjnych w domu. Ułożenie stropu nad parterem pozwala wreszcie wejść na piętro. Ta część budynku ma jednak znaczenie nie tylko funkcjonalne.

Strop oparty na ścianach zewnętrznych, wewnętrznych ścianach nośnych oraz podporach konstrukcyjnych to głównie klamra konstrukcyjna budynku. Wraz z wieńcem usztywnia konstrukcję domu, poprzez zespolenie ścian kondygnacji pod stropem i usztywnia konstrukcję całej budowli. Strop dźwiga także wielkie obciążenia pochodzące: od schodów, ścian i pozostałych podpór nośnych górnej kondygnacji.

Strop to również bariera akustyczna, która tłumi dźwięki rozchodzące się pomiędzy kondygnacjami oraz bariera dla ciepła. Ta właściwość jest szczególnie istotna w przypadku nieogrzewanej piwnicy. Warto zadbać o to, aby strop leżący w takim miejscu miał możliwie jak najlepszą izolacyjność cieplną.

Stropy w budownictwie jednorodzinnym wytrzymują obciążenie rzędu 1,5 kN/m² (przyjęte za standardowe obciążenie w tego rodzaju obiektach). Dlatego decydując o wyborze konstrukcji stropowej, warto kierować się:

- łatwością i sposobem wykonania,

- możliwościami wykończenia sufitu,

- rzutem budynku (nie każdy strop łatwo jest wykonać  w przypadku domu o nieregularnych kształtach),

- ceną materiałów i robocizny, a także transportu.

Kolejną ważną cechą stropu, która decyduje o możliwości jego zastosowania, jest rozpiętość (maksymalna możliwa odległość pomiędzy podporami konstrukcyjnymi). Ma ona duży wpływ na późniejszą aranżację przestrzeni. Duża rozpiętość jest warunkiem niezbędnym do uzyskania otwartej przestrzeni tzw. open space. Trzeba liczyć się z tym, że szerokość jednego pomieszczenia, jaką można uzyskać bez dodatkowych zabiegów konstrukcyjnych, to zwykle 6-7 m. Nie jest to wcale mało, szczególnie jeśli weźmie się pod uwagę przeciętne gabaryty domów jednorodzinnych.

Jeżeli inwestorowi zależy na otwartym planie z szeroką, wolną przestrzenią, to można poprosić projektanta o zastąpienie podpory konstrukcyjnej tzw. podciągiem, czyli poziomą żelbetonową belką, podtrzymującą strop. Minusem takiego rozwiązania jest to, że zwykle pozostaje ona widoczna. Belka nie wygląda najgorzej, jeśli zostanie umieszczona na linii podziału różnych stref użytkowych, np. części wypoczynkowej i jadalnej. Sytuacja zaczyna się komplikować, jeżeli podciąg wypadnie pośrodku strefy spójnej funkcjonalnie. Jest on wówczas elementem, który zwiększa wprawdzie metraż pomieszczenia, ale jednocześnie go szpeci. Podciąg można jednak ukryć w stropie, należy jednak przewidzieć takie rozwiązanie już na etapie projektu, gdyż komplikuje ono nieco wykonanie konstrukcji domu. Znacznie prostszym rozwiązaniem jest zamaskowanie belki podciągu sufitem podwieszanym.

Jak zaoszczędzić na ścianach

Dokonując porównania cen przegród stawianych z różnych materiałów i w różnych technologiach, należy zawsze rozpatrywać koszty ściany całkowicie wykończonej. Dobrym przykładem może być ściana trójwarstwowa z warstwą elewacyjną wykonaną z cegły klinkierowej, która tylko pozornie może wydawać się najdroższym rozwiązaniem. Należy pamiętać, że taka ściana nie wymaga tynkowania i malowania, natomiast w przypadku ścian jedno- i dwuwarstwowych jest ono niezbędne.

Poważne różnice pomiędzy kosztami planowanymi i rzeczywistymi mogą pojawiać się w przypadku okresowych promocji na materiały budowlane oferowane przez dostawców. Wynikają również ze sposobu prowadzenia budowy, czy też różnych kosztów robocizny w różnych regionach kraju, jak i u różnych wykonawców. Należy pamiętać, że wynajęcie „taniej ekipy” do budowy ścian w skomplikowanej technologii, prawie zawsze doprowadzi do kłopotów i nieprzewidzianego wzrostu kosztów. Wzrost ten może wynikać ze zniszczenia materiałów, niefachowego wykonania prac, co pociąga za sobą konieczność dokonywania wielokrotnych poprawek, itp.

Warunkiem niezbędnym do zlecenia jakichkolwiek prac jest sporządzenie dokładnej umowy i kosztorysu. Kosztorys przeważnie bywa tylko orientacyjny, więc na wszelki wypadek należy doliczyć do niego 10-15%, a taki wariant jest już bardziej realny. Dobrze sporządzona umowa powinna zawierać zapis, że rozliczenie finansowe dokonywane jest dopiero po wykonaniu prac do końca. Jest to jedno z ważniejszych zabezpieczeń dla inwestora, które daje mu dogodną pozycję do negocjacji w przypadku pojawienia się poważnych nieporozumień.

Jeżeli znajomość budowlanki przez inwestora jest znikoma i nie dysponuje on dużą ilością wolnego czasu, to prace budowlane można zlecić firmie. Należy jednak pamiętać, że jest to sposób znacznie droższy niż budowa systemem gospodarczym (przy udziale prac własnych). Z drugiej strony do zalet tej metody należy zaliczyć święty spokój, gdyż nie trzeba się kłopotać zaopatrzeniem, zmarnowanymi nadwyżkami materiałów czy też popękanymi w transporcie bloczkami, zabezpieczeniem budowy albo ewentualnymi kradzieżami. Trzeba mieć również świadomość, że nawet najlepiej sporządzona umowa nie może uśpić czujności inwestora. Działania robotników należy co jakiś czas kontrolować, na przykład poprzez zatrudnienie inspektora nadzoru budowlanego.

Jeżeli chcemy zaoszczędzić, możemy wziąć na siebie obowiązek zaopatrzenia budowy w materiały. Nie oznacza to wcale konieczności osobistego ich dowozu, ale za to spędzimy długie godzin sprawdzając oferty i negocjując z dostawcami. Jest to zadanie czasochłonne, ale niezbyt kłopotliwe, szczególnie w rejonach dużych aglomeracji, gdzie występuje obfitość hurtowni i składów budowlanych. Podejmując się logistyki budowy można zaoszczędzić od kilkunasty do kilkudziesięciu procent wartości całej inwestycji, gdyż większość wykonawców narzuca dodatkową marżę na zakupywane przez siebie materiały. Samodzielność niesie ze sobą także pewne ryzyko – w przypadku kradzieży materiałów, straty trzeba pokryć z własnej kieszeni.

Oszczędności będą oczywiście największe, gdy zdecydujemy się na budowę ścian samodzielnie. W przypadku prostej technologii ścian jedno- lub dwuwarstwowej oraz materiału łatwego w obróbce praca taka niesie niewielkie ryzyko, gdyż wymaga jedynie podstawowej wiedzy. Trzeba zapewnić sobie także nadzór specjalisty i na dłuższy czas zapomnieć o wolnych weekendach.

Ściana trójwarstwowa

Ściana trójwarstwowa składa się z warstwy nośnej grubości 18-20 cm, ocieplenia oraz ścianki osłonowej (elewacyjnej). Podział funkcji pomiędzy poszczególne części przegrody zwiększa ich efektywność. Z tego też powodu ściana trójwarstwowa, chociaż jeszcze do niedawna cieszyła się sławą trudnej i kosztownej w wykonaniu, ma już liczne grono zwolenników. Wzniesienie takiej przegrody wymaga od wykonawców pewnego doświadczenia i staranności, szczególnie gdy ocieplenie stanowi wełna mineralna, ale stopień skomplikowania prac nie przekracza możliwości przeciętnej solidnej ekipy murarskiej.

Pod względem cech użytkowych ściana trójwarstwowa przewyższa przegrody jedno- i dwuwarstwowe. Jej zaletami są: najlepsza izolacyjność cieplna i akustyczna, duża odporność ogniowa oraz zdolność do stabilizacji temperatury wewnątrz domu. Trwałość warstwy elewacyjnej jest również walorem ściany. Można ją wykonać z cegły klinkierowej lub silikatowej (gładkiej lub łupanej), z elewacyjnych bloczków betonowych lub otynkować i pomalować. Każdy z wymienionych sposobów wykończenia jest bardziej odporny na uszkodzenia niż elewacja ściany dwuwarstwowej.

Ściana trójwarstwowa nie musi być droga. Jej koszt można obniżyć przez odpowiedni dobór materiałów. Nie musi też być budowana jednoetapowo, równie dobrze sprawdzają się dwa etapy. Najpierw budowana jest ściana nośna, a po jakimś czasie powstaje warstwa izolacyjna i ścianka osłonowa.

Ocieplenie ściany stanowią zazwyczaj płyty styropianowe klejone do muru. Warstwa izolacji może mieć nawet 20 cm. Rzadziej używa się wełny mineralnej, gdyż jest droższa od styropianu, a ponadto wymaga szczególnej staranności oraz zachowania szczeliny wentylacyjnej pomiędzy ociepleniem a ścianką zewnętrzną. Ściankę elewacyjną stabilizuje się za pomocą kotew, które wyprowadzane są ze ściany nośnej podczas jej murowania.

Ściana dwuwarstwowa

Ściana dwuwarstwowa jest najczęściej wybieraną przez Polaków technologią budowy domu. Jest to niemal tak samo prosta w wykonaniu technologia jak ściana jednowarstwowa, a pozwala uzyskać znacznie wyższą ciepłochronność na poziomie 0,25-0,3 W/(m²K). Tak dobre parametry izolacji zapewnia nieprzerwana warstwa izolacji na ścianach zewnętrznych, która pokrywa wszystkie miejsca potencjalnych mostków termicznych, czyli spoiny pionowe i poziome pomiędzy elementami konstrukcyjnymi (bloczkami), nadproża i wieńce. Wydatki na materiał izolacyjny są częściowo równoważone przez oszczędności uzyskane na zakup węższych niż w ścianie jednowarstwowej i tańszych bloczków i pustaków. Cieńsza ściana konstrukcyjna wymaga cieńszych fundamentów. Do wykonania fundamentów używa się bloczków o szerokości 24-25 cm. Warstwa nośna ściany może być wykonana z dowolnego materiału: pustaków keramzytobetonowych, ceramicznych tradycyjnych lub poryzowanych, bloczków wapienno-piaskowych czy też betonu komórkowego. W przypadku betonu komórkowego do wykonania izolacji cieplnej zalecana jest wełna mineralna. Pozostałe materiały mogą być ocieplane zarówno wełną mineralną, jak i styropianem.

Ściana jednowarstwowa

Ściana jednowarstwowa jest najprostszą do wykonania przegrodą, w której wszystkim funkcjom musi sprostać materiał konstrukcyjny oraz zaprawa. Właściwości takiej ściany będą zawsze wynikiem kompromisu pomiędzy wytrzymałością materiału ściennego a jego termoizolacyjnością. Ściany jednowarstwowe wznosi się z materiałów ciepłochronnych, takich jak pustaki z ceramiki poryzowanej, bloczki betonu komórkowego oraz pustaki keramzytobetonowe. Do murowania używa się klejowe zaprawy cienkowarstwowe lub zaprawy ciepłochronne. Mają one za zadanie uniemożliwić ucieczkę ciepła pomiędzy bloczkami. Temu samemu celowi służy docieplenie styropianem fragmentów ścian o niższej termoizolacyjności, tj. betonowego wieńca stropowego oraz nadproży okien i drzwi. Skutecznym, ale jednocześnie droższym rozwiązaniem jest zakup nadproży systemowych.

Dobrze wykonana ściana jednowarstwowa osiąga współczynnik przenikalności cieplnej U = 0,3-0,35 W/(m²K). Jest to bardzo dobry wynik szczególnie, gdy weźmie się pod uwagę, że norma budowlana przewiduje dla przegród jednowarstwowych U na poziomie 0,5 W/(m²K). Pomimo takich pozytywnych parametrów trudno jest nazwać energooszczędnym dom zbudowany w tej technologii, gdyż brak izolacji powoduje, że w wielu miejscach mogą pojawić się mostki termiczne. Poprawę termoizolacyjności siany można osiągnąć, poprzez zastosowanie do wznoszenia ścian elementów hybrydowych (np. bloczków keramzytobetonowych z wkładką izolacyjną), ale należy pamiętać, że są to materiały z wyższej półki cenowej.

Ściany nie tylko murowane cz. 2

Ściany wznoszone metodą szalunku traconego to technologia, która wymaga zatrudnienia fachowej  ekipy. Ściany wznosi się, składając niczym klocki, wydrążone kształtki styropianowe łączone na zamki. Powstały w ten sposób szalunek wypełnia się następnie zbrojeniem i zalewa betonem, który po zastygnięciu tworzy wytrzymały rdzeń konstrukcyjny. W zależności od konstrukcji kształtek, ściany mogą mieć różną grubość oraz izolacyjność cieplną. Standardowa przegroda o grubości 25 cm osiąga przenikalność na poziomie U = 0,28 W/(m²K). Zapewnia więc stosunkowo wysoką ciepłochronność. Zaletą tej technologii jest duża skuteczność termoizolacji, gdyż wszystkie ściany zewnętrzne pokryte są dwiema warstwami styropianu (od środka i od zewnątrz). Eliminuje to także punktowe ucieczki ciepła.

Innym rodzajem szalunku traconego są płyty zrębko-betonowe  o wymiarach 50x200 cm. Buduje się z nich szalunek usztywniany za pomocą drabinek montażowych, wsuwanych pomiędzy dwie płyty. Funkcję izolacji cieplnej pełni warstwa styropianu, pokrywająca wewnętrzną stronę szalunku zewnętrznego (elewacyjnego).

Ściany z bali są niepowtarzalne i pełne uroku. Zbudowanie w tej technologii domu całorocznego wymaga zastosowania tzw. wariantu ciężkiego, gdyż dopiero bale o grubości 30 cm pozwalają uzyskać ciepłochronność na poziomie U = 0,5 W/(m²K). Do wyboru są także konstrukcje z belek o przekroju prostokątnym, ocieplone od wewnątrz warstwą izolacji lub ściany z dwóch warstw bali, pomiędzy którymi umieszczona jest izolacja cieplna w postaci niepalnej wełny mineralnej bądź włókien celulozy. Taki dom wygląda równie tradycyjnie z ulicy jak i od wewnątrz.

Surowcem do budowy domów z bali jest najczęściej drewno sosnowe, świerkowe lub jodłowe. Musi być ono dobrze wysuszone (o wilgotności 14-18%) oraz wstępnie zaimpregnowane przez zanurzenie w wodnym roztworze soli boru.

Ściany nie tylko murowane cz. 1

W Polsce najpopularniejsze są tradycyjne, murowane technologie budowy ścian, ale warto pamiętać, że solidny dom można wznieść również w innych technologiach.

Ściany szkieletowe – to przegrody o budowie bardziej złożonej od murowanych. Na taką ścianę składa się drewniany lub stalowy ruszt, który stanowi konstrukcję budynku. Od zewnątrz jest on obłożony poszyciem z płyt drewnopochodnych, a od wewnątrz wykończony płytami gipsowo-kartonowymi. Przestrzeń pomiędzy płytami wypełnia przeważnie wełna mineralna, która zapewnia przegrodzie dobre parametry cieplne – na poziomie U=0,25-0,30 W/(m²K). Przenikaniu wiatru przez ścianę oraz kondensacji w niej pary wodnej przeciwdziałają dwa rodzaje folii: paroprzepuszczalna - po wewnętrznej stronie wełny oraz paroprzepuszczalna, wiatroizolacyjna  - pokrywająca z zewnątrz warstwę poszycia. Paroszczelna warstwa sprawia, że dom szkieletowy potrzebuje doskonałej wentylacji tym bardziej, że wewnętrzna warstwa płyt gipsowo-kartonowych ma ograniczoną zdolność pochłaniania wilgoci.

Do mankamentów budynku o konstrukcji szkieletowej należy zaliczyć niską akumulacyjność cieplną ściany, co pociąga za sobą konieczność zastosowania systemu grzewczego o małej bezwładności cieplnej oraz bardzo precyzyjnych urządzeń sterujących.

Dużą zaletą domu szkieletowego jest tempo budowy. Sprawna ekipa może go postawić w kilka tygodni. Taki dom jest również łatwy do przebudowy.

Ściany prefabrykowane – nie mają nic wspólnego z czasami PRL-u, stanowią zupełnie nową jakość, a ich parametry można porównać ze ścianami murowanymi. Tworzywem najczęściej jest keramzytobeton ocieplony wełną mineralną. Podobnie jak w przypadku domów o konstrukcji szkieletowej, tempo inwestycji jest bardzo szybkie. Dom dosłownie „rośnie w oczach”, a wiele firm dodatkowo oferuje wykonanie częściowo sprefabrykowanego dachu.

Warto pamiętać, że w przypadku domów prefabrykowanych nie da się zbyt wiele zaoszczędzić. Rynek takich konstrukcji jest stosunkowo młody i nieduży, a wielkowymiarowe elementy wymagają użycia specjalistycznego sprzętu.

Z czego budować cz. 2

Silikaty to wyroby wapienno – piaskowe w postaci bloczków pełnych lub drążonych. Produkowane są z naturalnych surowców i powszechnie uważane za materiał bardzo zdrowy. Duża przewodność cieplna silikatów sprawia, że wznoszone z nich ściany wymagają ocieplenia, co jest jedyną ich wadą. Do zalet należy zaliczyć wytrzymałość, całkowitą mrozoodporność (nadają się do budowy ścian fundamentowych) oraz zdolność do utrzymywania stabilnej wilgotności we wnętrzach. Cechuje je ponadto doskonała izolacyjność akustyczna. Zbudowana z nich ściana, zwłaszcza ocieplona wełną mineralną, stanowi skuteczną barierę dla hałasu. W ofercie rynkowej znajdują się również bloczki dekoracyjne, posiadające powierzchnię licowaną lub łupaną. Służą one do budowy ścianek elewacyjnych w przegrodach trójwarstwowych.

Keramzytobeton to tworzywo, z którego wykonuje się stosunkowo lekkie pustaki i bloczki, przeznaczone do budowy różnych rodzajów ścian murowanych. Wytwarzane są poprzez zastąpienie kruszywa w mieszance betonowej wypalonym granulatem keramzytowym. Keramzytobeton jest materiałem o dużej wytrzymałości oraz dobrych właściwościach termoizolacyjnych. Z pustaków szczelinowych można wznieść ściany jednowarstwowe, a do ich murowania stosuje się zaprawy ciepłochronne. Ściany ocieplone, dwu- i trójwarstwowe wykonuje się zwykle z bloczków pełnych. Taka ściana charakteryzuje się małą przenikalnością cieplną oraz dobrą izolacyjnością akustyczną.

Bloczki hybrydowe powstają w wyniku fabrycznego zespolenia materiału konstrukcyjnego (keramzytobetonu lub betonu) z materiałem izolacyjnym (styropianem). Wzniesiona z nich ściana ma cechy przegrody warstwowej, przy zachowaniu łatwości murowania właściwej dla ścian jednowarstwowych. Wytrzymałość i termoizolacyjność tego materiału zależy od konfiguracji i grubości wypełnionych ociepleniem szczelin. Ze względu na swoją konstrukcję i właściwości bloczki hybrydowe są ciekawą alternatywą dla materiałów ściennych, przeznaczonych do wykonania ścian jednowarstwowych.

Pustaki włókno – betonowe z wkładką z polistyrenu wykonane są ze specjalnej mieszanki betonu zbrojonego włóknem szklanym, dzięki czemu są nienasiąkliwe, a co za tym idzie nie występuje obniżenie ich właściwości izolacyjnych. Pustaki te zamykają przerwę w izolacji termicznej pomiędzy ścianą zewnętrzną, a stropem nad piwnicą lub podłożem. Elementy takie charakteryzują się niskim współczynnikiem przewodności cieplnej, co rozwiązuje problem występowania mostka termicznego oraz mocno ogranicza ucieczkę ciepła do gruntu poprzez ściany fundamentowe.

Z czego budować cz. 1

Wybór materiałów ściennych jest obecnie niezwykle bogaty, a ceny większości z niech są porównywalne. Warto również pamiętać, że niemal każdego materiału można użyć na kilka sposobów. Ilość dostępnych i sprawdzonych technologii budowlanych jest bowiem bardzo duża. Wiedząc już jakie właściwości powinna posiadać ściana domu, inwestor może przystąpić do wyboru materiału budowlanego, spełniającego jego oczekiwania.

Ceramika tradycyjna i poryzowana – to cała gama uniwersalnych materiałów do budowy ścian zewnętrznych w różnych technologiach. Znajdziemy tu cegły pełne, drążone oraz pustaki. Z tradycyjnych elementów ceramicznych można wznosić ściany ocieplone, dwu- i trójwarstwowe, z poryzowanych (glina z dodatkiem np. trocin, granulek styropianu, pyłu drzewnego) wszystkie rodzaje ścian, gdyż ten rodzaj ceramiki ma lepszą ciepłochronność. Wszystkie wyroby ceramiczne są ognioodporne i charakteryzuje je duża zdolność do akumulacji ciepła. Część materiałów ma ukształtowane pióro oraz wpust lub kieszeń do wypełnienia zaprawą, co pozwala na niewykonywanie spoin pionowych oraz znacznie skraca czas robót. Poza cegłami klinkierowymi wyroby ceramiczne nie są mrozoodporne, dlatego też nie stosuje się ich do wykańczania elewacji. Do murowania stosuje się tradycyjną zaprawę, kleje ciepłochronne bądź specjalnie przystosowaną do tego celu pianę poliuretanową.

Beton komórkowy to popularny i przyjazny użytkownikom materiał budowlany, którego najbardziej cenionymi cechami są: łatwość obróbki (można go ciąć zwykła piłą do drewna), lekkość oraz dokładność wymiarowania. Do murowania używa się cienkowarstwowych zapraw klejowych. Z materiału tego wytwarza się kilka rodzajów bloczków o różnej gęstości. Odmiany 400 i 500 (najniższa gęstość) mogą służyć do budowy ścian jednowarstwowych, gdyż cechują się wysoką ciepłochronnością. Należy także pamiętać, że za mniejszą gęstością idzie również mniejsza wytrzymałość. Bloczki o wyższej gęstości (600 i 700) mogą przenosić znacznie większe obciążenia, ale równocześnie tracą na ciepłochronności i jako materiał przeznaczony na ściany zewnętrzne wymagają dodatkowej warstwy izolacji cieplnej. Ważną cechą betonu komórkowego jest również wysoka paroprzepuszczalność, dlatego warto go zestawić z wełną mineralną, która posiada podobną cechę. W związku z dużą nasiąkliwością bloczków z betonu komórkowego, nie stosuje się go do budowy ścian piwnicznych. W trakcie budowy należy pamiętać, aby chronić ten materiał przed zamoczeniem, gdyż długotrwałe zawilgocenie sprawia, że bloczki tracą swoją wytrzymałość.

Właściwości ścian cz. 2

Izolacyjność akustyczna będzie ważną cechą szczególnie, gdy działka znajduje się w sąsiedztwie uczęszczanej drogi, linii kolejowej, lotniska lub zakładu przemysłowego. Należy pamiętać, że nawet niewielki zakład rzemieślniczy może skutecznie zakłócać życie domowników, gdy w czasie procesu produkcyjnego powstaje hałas. Ponieważ zdolność do tłumienia dźwięków uzależniona jest wprost proporcjonalnie od masy powierzchniowej ściany, najlepszą izolacyjność akustyczną zapewnią masywne przegrody trójwarstwowe z silikatów ocieplonych wełną mineralną.

Szybkość budowy – mury jednowarstwowe, do budowy których użyto lekkich bloczków z betonu komórkowego, można wznosić znacznie szybciej niż ściany trójwarstwowe ocieplone wełną mineralną. Jednak jeśli wziąć pod uwagę szybkość budowy, to nad wszystkimi technologiami murowanymi góruje budownictwo szkieletowe. W przypadku użycia tej technologii dom może być wzniesiony w kilka tygodni. W przypadku budynku murowanego jest to niemożliwe, chociażby ze względu na konieczność osuszenia konstrukcji z wilgoci technologicznej.

Łatwość budowy może okazać się decydującą właściwością szczególnie, gdy planujemy stawiać ściany samodzielnie lub zlecić pracę mało doświadczonej ekipie. Zdecydowanie najrozsądniejszym wyborem w takim przypadku będzie ściana jednowarstwowa (np. z ceramiki poryzowanej, betonu komórkowego lub keramzytobetonu). Jeżeli istotna jest wysoka termoizolacyjność murów, warto wybrać etapowaną budowę ścian dwuwarstwowych. Budynek, którego konstrukcję wznosi się równie prosto, jak w przypadku ścian jednowarstwowych, wykańcza się od wewnątrz i zasiedla. Ocieplenie ścian można wykonać w innym dogodnym dla inwestora terminie. Nie można jednak odkładać tego etapu w nieskończoność. Ogrzewanie domu z nieocieplonymi ścianami sporo kosztuje.

Niska bezwładność cieplna cechuje budynki, których ściany słabo akumulują ciepło. Jest ona najbardziej pożądana w budynkach wykorzystywanych sezonowo, a także w domach całorocznych, w których lokatorzy przebywają głównie wieczorami, nocami i w weekendy. W związku z tym, że taki tryb życia jest obecnie dość często spotykany warto rozważyć, jaką bezwładność cieplną powinny mieć wznoszone ściany. Jej niska wartość pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie możliwości nowoczesnych kotłów, grzejników oraz programatorów. Dzięki odpowiedniej automatyce, temperaturę pomieszczeń można znacząco obniżyć w czasie nieobecności domowników i podnieść ją szybko tuż przed ich powrotem. Możliwości takie stwarzają lekkie ściany, które pochłaniają niewiele ilości energii cieplej. Niską bezwładność cieplną mają budynki wznoszone w technice szkieletowej, a w przypadku domów murowanych: beton komórkowy z ociepleniem lub bloczki z wkładką izolacyjną.

Właściwości ścian cz. 1

Odpowiednio dobrane technologie i materiały ścienne mogą zapewnić najwyższy komfort użytkowania domu. Warto więc prześledzić najważniejsze właściwości ścian zewnętrznych, ponieważ taka wiedza ułatwi dobranie odpowiedniego materiału oraz sposobu budowy.

Ciepłochronność (termoizolacyjność) to cecha, do której większość inwestorów przywiązuje największą wagę. Stopień ciepłochronności przesądza o tym, czy dom będzie ciepły zimą oraz chłodny latem. Uzyskanie właściwej ciepłochronności jest najtrudniejsze w przypadku ścian jednowarstwowych. Ściana tego rodzaju ma naturalne słabe punkty, przez które ucieka energia cieplna. Są  to na przykład miejsca styku z wieńcem, a także nadproża okienne i drzwiowe. Warto podkreślić, że niechlujne wykonawstwo może znacznie pomnożyć ilość tego rodzaju miejsc. Technologia dwuwarstwowa pozwala wyeliminować miejscowe ucieczki ciepła, ale najłatwiej jest zwiększyć ciepłochronność, pogrubiając warstwę izolacji w ścianie trójwarstwowej. Natomiast pogrubienie samych murów nie przynosi wymiernych efektów – termoizolacyjność wzrasta minimalnie, zaś koszty materiałów i robocizny w sposób znaczący. Warto także pamiętać, że grubsza ściana oznacza automatycznie mniejszą powierzchnię użytkową domu.

Wytrzymałość muru jest cechą niezwykle istotną. Wszystkie dostępne na rynku materiały ścienne zapewniają nośność odpowiednią dla domu jednorodzinnego. Kłopoty mogą się pojawić wówczas, gdy inwestycja obciążona jest poważnymi błędami projektowymi lub wykonawczymi. Ich skutkiem bywają między innymi pęknięcia ścian spowodowane punktowym naciskiem (np. słupów nośnych). Na szczęście tego typu uchybienia zdarzają się bardzo rzadko, a doświadczony inspektor nadzoru wyłapuje je przeważnie bez większego kłopotu.

Paroprzepuszczalność bywa cechą przecenianą, szczególnie przez tzw. znawców tematu. Tak naprawdę cecha ta jest istotna przede wszystkim przy doborze: rodzaju ocieplenia, tynku oraz powłok malarskich, którymi będą wykończone ściany. Jeśli nie zostanie uwzględniony odpowiedni opór dyfuzyjny materiałów, może dochodzić do wykraplania się pary wodnej w przegrodzie. Opór ten powinien wzrastać w kierunku od zewnątrz do wewnątrz przegrody (najniższy w warstwie elewacyjnej, najwyższy w warstwach wewnętrznych ściany). Paroprzepuszczalność ściany nie jest w stanie zastąpić wydajnej wentylacji.

Zdolność do akumulacji ciepła i pary wodnej jest z kolei wśród inwestorów niedoceniana. Tymczasem cech ta może przynieść wymierne korzyści. W uproszczeniu jest to zdolność sian do pochłaniania, przechowywania, a w miarę potrzeb także oddawania ciepła oraz wilgoci. Duża akumulacyjność murów tworzy wewnątrz domu warunki sprzyjające mieszkańcom, poprzez stabilizację temperatury i wilgotności powietrza. Cecha ta pozwala również zaoszczędzić sporo pieniędzy dzięki redukcji wychładzania domu wieczorami oraz nocą. Zdolność tę można najbardziej docenić w przejściowych porach roku – wiosną i jesienią. Posiadacze domów o dużej akumulacyjności cieplnej (np. bloczków silikatowych lub pustaków ceramicznych z ociepleniem wełną mineralną bądź styropianem) mogą wówczas bardzo efektywnie wykorzystać promieniowanie słoneczne. Cechy tej nie mają natomiast budynki o konstrukcji szkieletowej. Ściany o wysokiej akumulacyjności pary wodnej przyczyniają się z kolei do powstania w domu zdrowego mikroklimatu. W tym przypadku najistotniejsze znaczenie mają: materiał warstwy konstrukcyjnej oraz rodzaj powłoki, jaką przegroda będzie wykończona od wewnątrz. Pochłanianie nadmiaru wilgoci i oddawanie go to cecha bardzo ważna, gdyż wytwarzanie jej ulga sporym wahaniom w ciągu doby. 

Fundament grzewczy

Płytowy fundament grzewczy to bardzo praktyczny sposób ogrzewania domu. W zbrojonej betonowej płycie fundamentowej zatapia się system kanałów powietrznych, który zasilany jest z jednostki grzewczej. Cyrkulację powietrza w obiegu zamkniętym zapewnia wentylator. Fundament wylewany jest na żwirowej podsypce. Ucieczce ciepła do gruntu zapobiega warstwa izolacyjna wykonana z twardych płyt styropianowych lub polistyrenu ekstrudowanego, którą układa się bezpośrednio na podłożu. Wykonanie takiego rozwiązania nie jest tanie, ale dużą jego zaletą jest szybkość montażu – w ciągu kilku dni powstają fundamenty, a jednocześnie system grzewczy dla parteru – oraz wygoda i co ważniejsze, oszczędność eksploatacji. Fundament grzewczy zapewnia równocześnie ogrzanie pomieszczeń, bez potrzeby instalowania grzejników. Nagrzana płyta działa na zasadzie „akumulatora” ciepła, który oddaje tyle energii cieplnej, ile wynika z zapotrzebowania w danej chwili. System grzewczy działa jako podstawowe ogrzewanie dla całego budynku. Temperaturą można sterować w każdym pomieszczeniu. Wysoka akumulacyjność cieplna betonu pozwala również oszczędzać energię dzięki wykorzystaniu tańszej nocnej taryfy.

Powietrze w podłogowym systemie grzewczym można podgrzewać przy pomocy różnych źródeł ciepła np.: przez piece gazowe, olejowe, pompy ciepła, kominek, elektrociepłownię czy też elektrykę. Dopasowanie do każdego niemal źródła ciepła uzyskuje się poprzez zastosowanie odpowiedniej jednostki grzewczej (grzałka elektryczna lub wodne wymienniki ciepła).

Fundament grzewczy można bez obawy wykonać nawet na gruncie o słabej nośności. Konstrukcja płyty, podobnie jak system grzewczy projektowany jest indywidualnie dla każdego budynku indywidualnie. Wokół płytowego fundamentu grzewczego zawsze należy ułożyć drenaż opaskowy.

Zalety płytowego fundamentu grzewczego:

-     jedna inwestycja zapewnia wykonanie w tym samym czasie fundamentu oraz systemu grzewczego dla całego domu,

-     krótki czas budowy od 4 do 7 dni oraz możliwość posadowienia budynku w trudnych warunkach gruntowych,

-     zastosowanie ogrzewania podczas budowy zapewnia szybkie wysychanie betonów i tynków oraz zapobiega powstawaniu wilgoci i pleśni,

-     zdolność akumulowania ciepła w płycie betonowej, co przy zastosowaniu taryfy nocnej zapewnia mniejsze zużycie energii elektrycznej w stosunku do tradycyjnych systemów grzewczych,

-     źródło ciepła znajdujące się w płycie eliminuje straty wynikające z przesyłania,

-     zastosowanie powietrza jako nośnika energii cieplnej wyklucza awaryjne przecieki wody i zamarznięcia.

Drenaż

Drenaż opaskowy odprowadza nadmiar wody z pasa gruntu otaczającego piwnicę. Wykonuje się go na poziomie ław fundamentowych, na etapie budowy ścian piwnicznych, w poszerzonym o około 50 cm wykopie. Drenaż odwadniający służy natomiast do odprowadzenia wody z terenu całej posesji. Warto go założyć w gruncie słabo przepuszczalnym, szczególnie wtedy, gdy działka położona jest z zagłębieniu terenu (poniżej poziomu grogi czy sąsiednich działek).

Drenaż opaskowy jest niezbędny, gdy:

1. budujemy dom podpiwniczony, a woda gruntowa może zalewać piwnicę, podmyć fundamenty i zawilgocić ściany.
2. występują duże wahania poziomy wód gruntowych w różnych porach roku.
3. domu budowany jest na gruncie nieprzepuszczalnym (glina) i zasypanie wykopu żwirem, piaskiem lub materiałem bardziej przepuszczalnym od gliny spowoduje, że wokół domu tworzy się zbiornik, w którym będzie się gromadziła woda.
4. grunt jest niejednorodny, czyli warstwy nieprzepuszczalne rozdzielone są niewielkimi warstwami gruntu bardziej przepuszczalnego.
5. budynek staje na zboczu, skarpie, albo w ich pobliżu. Woda spływająca po zboczu będzie się zatrzymywać wzdłuż fundamentów, rozmiękczać grunt i w efekcie może doprowadzi do osunięcia się ścian budynku.