Ściana jednowarstwowa

Ściana jednowarstwowa jest najprostszą do wykonania przegrodą, w której wszystkim funkcjom musi sprostać materiał konstrukcyjny oraz zaprawa. Właściwości takiej ściany będą zawsze wynikiem kompromisu pomiędzy wytrzymałością materiału ściennego a jego termoizolacyjnością. Ściany jednowarstwowe wznosi się z materiałów ciepłochronnych, takich jak pustaki z ceramiki poryzowanej, bloczki betonu komórkowego oraz pustaki keramzytobetonowe. Do murowania używa się klejowe zaprawy cienkowarstwowe lub zaprawy ciepłochronne. Mają one za zadanie uniemożliwić ucieczkę ciepła pomiędzy bloczkami. Temu samemu celowi służy docieplenie styropianem fragmentów ścian o niższej termoizolacyjności, tj. betonowego wieńca stropowego oraz nadproży okien i drzwi. Skutecznym, ale jednocześnie droższym rozwiązaniem jest zakup nadproży systemowych.

Dobrze wykonana ściana jednowarstwowa osiąga współczynnik przenikalności cieplnej U = 0,3-0,35 W/(m²K). Jest to bardzo dobry wynik szczególnie, gdy weźmie się pod uwagę, że norma budowlana przewiduje dla przegród jednowarstwowych U na poziomie 0,5 W/(m²K). Pomimo takich pozytywnych parametrów trudno jest nazwać energooszczędnym dom zbudowany w tej technologii, gdyż brak izolacji powoduje, że w wielu miejscach mogą pojawić się mostki termiczne. Poprawę termoizolacyjności siany można osiągnąć, poprzez zastosowanie do wznoszenia ścian elementów hybrydowych (np. bloczków keramzytobetonowych z wkładką izolacyjną), ale należy pamiętać, że są to materiały z wyższej półki cenowej.

Ściany nie tylko murowane cz. 2

Ściany wznoszone metodą szalunku traconego to technologia, która wymaga zatrudnienia fachowej  ekipy. Ściany wznosi się, składając niczym klocki, wydrążone kształtki styropianowe łączone na zamki. Powstały w ten sposób szalunek wypełnia się następnie zbrojeniem i zalewa betonem, który po zastygnięciu tworzy wytrzymały rdzeń konstrukcyjny. W zależności od konstrukcji kształtek, ściany mogą mieć różną grubość oraz izolacyjność cieplną. Standardowa przegroda o grubości 25 cm osiąga przenikalność na poziomie U = 0,28 W/(m²K). Zapewnia więc stosunkowo wysoką ciepłochronność. Zaletą tej technologii jest duża skuteczność termoizolacji, gdyż wszystkie ściany zewnętrzne pokryte są dwiema warstwami styropianu (od środka i od zewnątrz). Eliminuje to także punktowe ucieczki ciepła.

Innym rodzajem szalunku traconego są płyty zrębko-betonowe  o wymiarach 50x200 cm. Buduje się z nich szalunek usztywniany za pomocą drabinek montażowych, wsuwanych pomiędzy dwie płyty. Funkcję izolacji cieplnej pełni warstwa styropianu, pokrywająca wewnętrzną stronę szalunku zewnętrznego (elewacyjnego).

Ściany z bali są niepowtarzalne i pełne uroku. Zbudowanie w tej technologii domu całorocznego wymaga zastosowania tzw. wariantu ciężkiego, gdyż dopiero bale o grubości 30 cm pozwalają uzyskać ciepłochronność na poziomie U = 0,5 W/(m²K). Do wyboru są także konstrukcje z belek o przekroju prostokątnym, ocieplone od wewnątrz warstwą izolacji lub ściany z dwóch warstw bali, pomiędzy którymi umieszczona jest izolacja cieplna w postaci niepalnej wełny mineralnej bądź włókien celulozy. Taki dom wygląda równie tradycyjnie z ulicy jak i od wewnątrz.

Surowcem do budowy domów z bali jest najczęściej drewno sosnowe, świerkowe lub jodłowe. Musi być ono dobrze wysuszone (o wilgotności 14-18%) oraz wstępnie zaimpregnowane przez zanurzenie w wodnym roztworze soli boru.

Ściany nie tylko murowane cz. 1

W Polsce najpopularniejsze są tradycyjne, murowane technologie budowy ścian, ale warto pamiętać, że solidny dom można wznieść również w innych technologiach.

Ściany szkieletowe – to przegrody o budowie bardziej złożonej od murowanych. Na taką ścianę składa się drewniany lub stalowy ruszt, który stanowi konstrukcję budynku. Od zewnątrz jest on obłożony poszyciem z płyt drewnopochodnych, a od wewnątrz wykończony płytami gipsowo-kartonowymi. Przestrzeń pomiędzy płytami wypełnia przeważnie wełna mineralna, która zapewnia przegrodzie dobre parametry cieplne – na poziomie U=0,25-0,30 W/(m²K). Przenikaniu wiatru przez ścianę oraz kondensacji w niej pary wodnej przeciwdziałają dwa rodzaje folii: paroprzepuszczalna - po wewnętrznej stronie wełny oraz paroprzepuszczalna, wiatroizolacyjna  - pokrywająca z zewnątrz warstwę poszycia. Paroszczelna warstwa sprawia, że dom szkieletowy potrzebuje doskonałej wentylacji tym bardziej, że wewnętrzna warstwa płyt gipsowo-kartonowych ma ograniczoną zdolność pochłaniania wilgoci.

Do mankamentów budynku o konstrukcji szkieletowej należy zaliczyć niską akumulacyjność cieplną ściany, co pociąga za sobą konieczność zastosowania systemu grzewczego o małej bezwładności cieplnej oraz bardzo precyzyjnych urządzeń sterujących.

Dużą zaletą domu szkieletowego jest tempo budowy. Sprawna ekipa może go postawić w kilka tygodni. Taki dom jest również łatwy do przebudowy.

Ściany prefabrykowane – nie mają nic wspólnego z czasami PRL-u, stanowią zupełnie nową jakość, a ich parametry można porównać ze ścianami murowanymi. Tworzywem najczęściej jest keramzytobeton ocieplony wełną mineralną. Podobnie jak w przypadku domów o konstrukcji szkieletowej, tempo inwestycji jest bardzo szybkie. Dom dosłownie „rośnie w oczach”, a wiele firm dodatkowo oferuje wykonanie częściowo sprefabrykowanego dachu.

Warto pamiętać, że w przypadku domów prefabrykowanych nie da się zbyt wiele zaoszczędzić. Rynek takich konstrukcji jest stosunkowo młody i nieduży, a wielkowymiarowe elementy wymagają użycia specjalistycznego sprzętu.

Z czego budować cz. 2

Silikaty to wyroby wapienno – piaskowe w postaci bloczków pełnych lub drążonych. Produkowane są z naturalnych surowców i powszechnie uważane za materiał bardzo zdrowy. Duża przewodność cieplna silikatów sprawia, że wznoszone z nich ściany wymagają ocieplenia, co jest jedyną ich wadą. Do zalet należy zaliczyć wytrzymałość, całkowitą mrozoodporność (nadają się do budowy ścian fundamentowych) oraz zdolność do utrzymywania stabilnej wilgotności we wnętrzach. Cechuje je ponadto doskonała izolacyjność akustyczna. Zbudowana z nich ściana, zwłaszcza ocieplona wełną mineralną, stanowi skuteczną barierę dla hałasu. W ofercie rynkowej znajdują się również bloczki dekoracyjne, posiadające powierzchnię licowaną lub łupaną. Służą one do budowy ścianek elewacyjnych w przegrodach trójwarstwowych.

Keramzytobeton to tworzywo, z którego wykonuje się stosunkowo lekkie pustaki i bloczki, przeznaczone do budowy różnych rodzajów ścian murowanych. Wytwarzane są poprzez zastąpienie kruszywa w mieszance betonowej wypalonym granulatem keramzytowym. Keramzytobeton jest materiałem o dużej wytrzymałości oraz dobrych właściwościach termoizolacyjnych. Z pustaków szczelinowych można wznieść ściany jednowarstwowe, a do ich murowania stosuje się zaprawy ciepłochronne. Ściany ocieplone, dwu- i trójwarstwowe wykonuje się zwykle z bloczków pełnych. Taka ściana charakteryzuje się małą przenikalnością cieplną oraz dobrą izolacyjnością akustyczną.

Bloczki hybrydowe powstają w wyniku fabrycznego zespolenia materiału konstrukcyjnego (keramzytobetonu lub betonu) z materiałem izolacyjnym (styropianem). Wzniesiona z nich ściana ma cechy przegrody warstwowej, przy zachowaniu łatwości murowania właściwej dla ścian jednowarstwowych. Wytrzymałość i termoizolacyjność tego materiału zależy od konfiguracji i grubości wypełnionych ociepleniem szczelin. Ze względu na swoją konstrukcję i właściwości bloczki hybrydowe są ciekawą alternatywą dla materiałów ściennych, przeznaczonych do wykonania ścian jednowarstwowych.

Pustaki włókno – betonowe z wkładką z polistyrenu wykonane są ze specjalnej mieszanki betonu zbrojonego włóknem szklanym, dzięki czemu są nienasiąkliwe, a co za tym idzie nie występuje obniżenie ich właściwości izolacyjnych. Pustaki te zamykają przerwę w izolacji termicznej pomiędzy ścianą zewnętrzną, a stropem nad piwnicą lub podłożem. Elementy takie charakteryzują się niskim współczynnikiem przewodności cieplnej, co rozwiązuje problem występowania mostka termicznego oraz mocno ogranicza ucieczkę ciepła do gruntu poprzez ściany fundamentowe.

Z czego budować cz. 1

Wybór materiałów ściennych jest obecnie niezwykle bogaty, a ceny większości z niech są porównywalne. Warto również pamiętać, że niemal każdego materiału można użyć na kilka sposobów. Ilość dostępnych i sprawdzonych technologii budowlanych jest bowiem bardzo duża. Wiedząc już jakie właściwości powinna posiadać ściana domu, inwestor może przystąpić do wyboru materiału budowlanego, spełniającego jego oczekiwania.

Ceramika tradycyjna i poryzowana – to cała gama uniwersalnych materiałów do budowy ścian zewnętrznych w różnych technologiach. Znajdziemy tu cegły pełne, drążone oraz pustaki. Z tradycyjnych elementów ceramicznych można wznosić ściany ocieplone, dwu- i trójwarstwowe, z poryzowanych (glina z dodatkiem np. trocin, granulek styropianu, pyłu drzewnego) wszystkie rodzaje ścian, gdyż ten rodzaj ceramiki ma lepszą ciepłochronność. Wszystkie wyroby ceramiczne są ognioodporne i charakteryzuje je duża zdolność do akumulacji ciepła. Część materiałów ma ukształtowane pióro oraz wpust lub kieszeń do wypełnienia zaprawą, co pozwala na niewykonywanie spoin pionowych oraz znacznie skraca czas robót. Poza cegłami klinkierowymi wyroby ceramiczne nie są mrozoodporne, dlatego też nie stosuje się ich do wykańczania elewacji. Do murowania stosuje się tradycyjną zaprawę, kleje ciepłochronne bądź specjalnie przystosowaną do tego celu pianę poliuretanową.

Beton komórkowy to popularny i przyjazny użytkownikom materiał budowlany, którego najbardziej cenionymi cechami są: łatwość obróbki (można go ciąć zwykła piłą do drewna), lekkość oraz dokładność wymiarowania. Do murowania używa się cienkowarstwowych zapraw klejowych. Z materiału tego wytwarza się kilka rodzajów bloczków o różnej gęstości. Odmiany 400 i 500 (najniższa gęstość) mogą służyć do budowy ścian jednowarstwowych, gdyż cechują się wysoką ciepłochronnością. Należy także pamiętać, że za mniejszą gęstością idzie również mniejsza wytrzymałość. Bloczki o wyższej gęstości (600 i 700) mogą przenosić znacznie większe obciążenia, ale równocześnie tracą na ciepłochronności i jako materiał przeznaczony na ściany zewnętrzne wymagają dodatkowej warstwy izolacji cieplnej. Ważną cechą betonu komórkowego jest również wysoka paroprzepuszczalność, dlatego warto go zestawić z wełną mineralną, która posiada podobną cechę. W związku z dużą nasiąkliwością bloczków z betonu komórkowego, nie stosuje się go do budowy ścian piwnicznych. W trakcie budowy należy pamiętać, aby chronić ten materiał przed zamoczeniem, gdyż długotrwałe zawilgocenie sprawia, że bloczki tracą swoją wytrzymałość.

Właściwości ścian cz. 2

Izolacyjność akustyczna będzie ważną cechą szczególnie, gdy działka znajduje się w sąsiedztwie uczęszczanej drogi, linii kolejowej, lotniska lub zakładu przemysłowego. Należy pamiętać, że nawet niewielki zakład rzemieślniczy może skutecznie zakłócać życie domowników, gdy w czasie procesu produkcyjnego powstaje hałas. Ponieważ zdolność do tłumienia dźwięków uzależniona jest wprost proporcjonalnie od masy powierzchniowej ściany, najlepszą izolacyjność akustyczną zapewnią masywne przegrody trójwarstwowe z silikatów ocieplonych wełną mineralną.

Szybkość budowy – mury jednowarstwowe, do budowy których użyto lekkich bloczków z betonu komórkowego, można wznosić znacznie szybciej niż ściany trójwarstwowe ocieplone wełną mineralną. Jednak jeśli wziąć pod uwagę szybkość budowy, to nad wszystkimi technologiami murowanymi góruje budownictwo szkieletowe. W przypadku użycia tej technologii dom może być wzniesiony w kilka tygodni. W przypadku budynku murowanego jest to niemożliwe, chociażby ze względu na konieczność osuszenia konstrukcji z wilgoci technologicznej.

Łatwość budowy może okazać się decydującą właściwością szczególnie, gdy planujemy stawiać ściany samodzielnie lub zlecić pracę mało doświadczonej ekipie. Zdecydowanie najrozsądniejszym wyborem w takim przypadku będzie ściana jednowarstwowa (np. z ceramiki poryzowanej, betonu komórkowego lub keramzytobetonu). Jeżeli istotna jest wysoka termoizolacyjność murów, warto wybrać etapowaną budowę ścian dwuwarstwowych. Budynek, którego konstrukcję wznosi się równie prosto, jak w przypadku ścian jednowarstwowych, wykańcza się od wewnątrz i zasiedla. Ocieplenie ścian można wykonać w innym dogodnym dla inwestora terminie. Nie można jednak odkładać tego etapu w nieskończoność. Ogrzewanie domu z nieocieplonymi ścianami sporo kosztuje.

Niska bezwładność cieplna cechuje budynki, których ściany słabo akumulują ciepło. Jest ona najbardziej pożądana w budynkach wykorzystywanych sezonowo, a także w domach całorocznych, w których lokatorzy przebywają głównie wieczorami, nocami i w weekendy. W związku z tym, że taki tryb życia jest obecnie dość często spotykany warto rozważyć, jaką bezwładność cieplną powinny mieć wznoszone ściany. Jej niska wartość pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie możliwości nowoczesnych kotłów, grzejników oraz programatorów. Dzięki odpowiedniej automatyce, temperaturę pomieszczeń można znacząco obniżyć w czasie nieobecności domowników i podnieść ją szybko tuż przed ich powrotem. Możliwości takie stwarzają lekkie ściany, które pochłaniają niewiele ilości energii cieplej. Niską bezwładność cieplną mają budynki wznoszone w technice szkieletowej, a w przypadku domów murowanych: beton komórkowy z ociepleniem lub bloczki z wkładką izolacyjną.

Właściwości ścian cz. 1

Odpowiednio dobrane technologie i materiały ścienne mogą zapewnić najwyższy komfort użytkowania domu. Warto więc prześledzić najważniejsze właściwości ścian zewnętrznych, ponieważ taka wiedza ułatwi dobranie odpowiedniego materiału oraz sposobu budowy.

Ciepłochronność (termoizolacyjność) to cecha, do której większość inwestorów przywiązuje największą wagę. Stopień ciepłochronności przesądza o tym, czy dom będzie ciepły zimą oraz chłodny latem. Uzyskanie właściwej ciepłochronności jest najtrudniejsze w przypadku ścian jednowarstwowych. Ściana tego rodzaju ma naturalne słabe punkty, przez które ucieka energia cieplna. Są  to na przykład miejsca styku z wieńcem, a także nadproża okienne i drzwiowe. Warto podkreślić, że niechlujne wykonawstwo może znacznie pomnożyć ilość tego rodzaju miejsc. Technologia dwuwarstwowa pozwala wyeliminować miejscowe ucieczki ciepła, ale najłatwiej jest zwiększyć ciepłochronność, pogrubiając warstwę izolacji w ścianie trójwarstwowej. Natomiast pogrubienie samych murów nie przynosi wymiernych efektów – termoizolacyjność wzrasta minimalnie, zaś koszty materiałów i robocizny w sposób znaczący. Warto także pamiętać, że grubsza ściana oznacza automatycznie mniejszą powierzchnię użytkową domu.

Wytrzymałość muru jest cechą niezwykle istotną. Wszystkie dostępne na rynku materiały ścienne zapewniają nośność odpowiednią dla domu jednorodzinnego. Kłopoty mogą się pojawić wówczas, gdy inwestycja obciążona jest poważnymi błędami projektowymi lub wykonawczymi. Ich skutkiem bywają między innymi pęknięcia ścian spowodowane punktowym naciskiem (np. słupów nośnych). Na szczęście tego typu uchybienia zdarzają się bardzo rzadko, a doświadczony inspektor nadzoru wyłapuje je przeważnie bez większego kłopotu.

Paroprzepuszczalność bywa cechą przecenianą, szczególnie przez tzw. znawców tematu. Tak naprawdę cecha ta jest istotna przede wszystkim przy doborze: rodzaju ocieplenia, tynku oraz powłok malarskich, którymi będą wykończone ściany. Jeśli nie zostanie uwzględniony odpowiedni opór dyfuzyjny materiałów, może dochodzić do wykraplania się pary wodnej w przegrodzie. Opór ten powinien wzrastać w kierunku od zewnątrz do wewnątrz przegrody (najniższy w warstwie elewacyjnej, najwyższy w warstwach wewnętrznych ściany). Paroprzepuszczalność ściany nie jest w stanie zastąpić wydajnej wentylacji.

Zdolność do akumulacji ciepła i pary wodnej jest z kolei wśród inwestorów niedoceniana. Tymczasem cech ta może przynieść wymierne korzyści. W uproszczeniu jest to zdolność sian do pochłaniania, przechowywania, a w miarę potrzeb także oddawania ciepła oraz wilgoci. Duża akumulacyjność murów tworzy wewnątrz domu warunki sprzyjające mieszkańcom, poprzez stabilizację temperatury i wilgotności powietrza. Cecha ta pozwala również zaoszczędzić sporo pieniędzy dzięki redukcji wychładzania domu wieczorami oraz nocą. Zdolność tę można najbardziej docenić w przejściowych porach roku – wiosną i jesienią. Posiadacze domów o dużej akumulacyjności cieplnej (np. bloczków silikatowych lub pustaków ceramicznych z ociepleniem wełną mineralną bądź styropianem) mogą wówczas bardzo efektywnie wykorzystać promieniowanie słoneczne. Cechy tej nie mają natomiast budynki o konstrukcji szkieletowej. Ściany o wysokiej akumulacyjności pary wodnej przyczyniają się z kolei do powstania w domu zdrowego mikroklimatu. W tym przypadku najistotniejsze znaczenie mają: materiał warstwy konstrukcyjnej oraz rodzaj powłoki, jaką przegroda będzie wykończona od wewnątrz. Pochłanianie nadmiaru wilgoci i oddawanie go to cecha bardzo ważna, gdyż wytwarzanie jej ulga sporym wahaniom w ciągu doby. 

Fundament grzewczy

Płytowy fundament grzewczy to bardzo praktyczny sposób ogrzewania domu. W zbrojonej betonowej płycie fundamentowej zatapia się system kanałów powietrznych, który zasilany jest z jednostki grzewczej. Cyrkulację powietrza w obiegu zamkniętym zapewnia wentylator. Fundament wylewany jest na żwirowej podsypce. Ucieczce ciepła do gruntu zapobiega warstwa izolacyjna wykonana z twardych płyt styropianowych lub polistyrenu ekstrudowanego, którą układa się bezpośrednio na podłożu. Wykonanie takiego rozwiązania nie jest tanie, ale dużą jego zaletą jest szybkość montażu – w ciągu kilku dni powstają fundamenty, a jednocześnie system grzewczy dla parteru – oraz wygoda i co ważniejsze, oszczędność eksploatacji. Fundament grzewczy zapewnia równocześnie ogrzanie pomieszczeń, bez potrzeby instalowania grzejników. Nagrzana płyta działa na zasadzie „akumulatora” ciepła, który oddaje tyle energii cieplnej, ile wynika z zapotrzebowania w danej chwili. System grzewczy działa jako podstawowe ogrzewanie dla całego budynku. Temperaturą można sterować w każdym pomieszczeniu. Wysoka akumulacyjność cieplna betonu pozwala również oszczędzać energię dzięki wykorzystaniu tańszej nocnej taryfy.

Powietrze w podłogowym systemie grzewczym można podgrzewać przy pomocy różnych źródeł ciepła np.: przez piece gazowe, olejowe, pompy ciepła, kominek, elektrociepłownię czy też elektrykę. Dopasowanie do każdego niemal źródła ciepła uzyskuje się poprzez zastosowanie odpowiedniej jednostki grzewczej (grzałka elektryczna lub wodne wymienniki ciepła).

Fundament grzewczy można bez obawy wykonać nawet na gruncie o słabej nośności. Konstrukcja płyty, podobnie jak system grzewczy projektowany jest indywidualnie dla każdego budynku indywidualnie. Wokół płytowego fundamentu grzewczego zawsze należy ułożyć drenaż opaskowy.

Zalety płytowego fundamentu grzewczego:

-     jedna inwestycja zapewnia wykonanie w tym samym czasie fundamentu oraz systemu grzewczego dla całego domu,

-     krótki czas budowy od 4 do 7 dni oraz możliwość posadowienia budynku w trudnych warunkach gruntowych,

-     zastosowanie ogrzewania podczas budowy zapewnia szybkie wysychanie betonów i tynków oraz zapobiega powstawaniu wilgoci i pleśni,

-     zdolność akumulowania ciepła w płycie betonowej, co przy zastosowaniu taryfy nocnej zapewnia mniejsze zużycie energii elektrycznej w stosunku do tradycyjnych systemów grzewczych,

-     źródło ciepła znajdujące się w płycie eliminuje straty wynikające z przesyłania,

-     zastosowanie powietrza jako nośnika energii cieplnej wyklucza awaryjne przecieki wody i zamarznięcia.

Drenaż

Drenaż opaskowy odprowadza nadmiar wody z pasa gruntu otaczającego piwnicę. Wykonuje się go na poziomie ław fundamentowych, na etapie budowy ścian piwnicznych, w poszerzonym o około 50 cm wykopie. Drenaż odwadniający służy natomiast do odprowadzenia wody z terenu całej posesji. Warto go założyć w gruncie słabo przepuszczalnym, szczególnie wtedy, gdy działka położona jest z zagłębieniu terenu (poniżej poziomu grogi czy sąsiednich działek).

Drenaż opaskowy jest niezbędny, gdy:

1. budujemy dom podpiwniczony, a woda gruntowa może zalewać piwnicę, podmyć fundamenty i zawilgocić ściany.
2. występują duże wahania poziomy wód gruntowych w różnych porach roku.
3. domu budowany jest na gruncie nieprzepuszczalnym (glina) i zasypanie wykopu żwirem, piaskiem lub materiałem bardziej przepuszczalnym od gliny spowoduje, że wokół domu tworzy się zbiornik, w którym będzie się gromadziła woda.
4. grunt jest niejednorodny, czyli warstwy nieprzepuszczalne rozdzielone są niewielkimi warstwami gruntu bardziej przepuszczalnego.
5. budynek staje na zboczu, skarpie, albo w ich pobliżu. Woda spływająca po zboczu będzie się zatrzymywać wzdłuż fundamentów, rozmiękczać grunt i w efekcie może doprowadzi do osunięcia się ścian budynku.