Warianty dachu stromego

Warianty dach stromego różnią się pomiędzy sobą nie tylko konstrukcją i wyglądem, ale także powierzchnią mieszkalną powstałego poddasza.

Najprostszym w budowie, a jednocześnie najbardziej funkcjonalnym jest dach dwuspadowy. Przestrzeń poddasza będzie pod nim tym większa im większa będzie wysokość ścianki kolankowej. Pomieszczenia łatwo jest doświetlić za pomocą okien połaciowych. Dach można urozmaicać lukarnami. Jeżeli bryła budynku jest zwarta, a pokoje na poddaszu niewielkie, można również wybrać inny wariant doświetlenia, który polega na rezygnacji z okien połaciowych i maksymalnym wykorzystaniu okien w ścianie szczytowej. Najkorzystniejszym jednak rozwiązaniem jest połączenie obu rodzajów okien. Sposób ten zapewnia najbardziej równomierne oświetlenie pomieszczeń. Dodatkową zaletą dachu dwuspadowego jest brak wklęsłych miejsc w połaci, co uniemożliwia zaleganie śniegu oraz niewielka ilość obróbek blacharskich, co zmniejsza ryzyko przecieków. 

Dach naczółkowy jest wariantem dachu dwuspadowego urozmaicony ściętymi skrajami kalenic (naczółkami). Poza nieznacznym skomplikowaniem konstrukcji nie różni się od poprzedniego rozwiązania ani sposobem wykonania, ani walorami użytkowymi.

Dach kopertowy (czterospadowy z kalenicą) również nie należy do konstrukcji skomplikowanych. Na poddaszu jest jednak mniej miejsca, a przestrzeń o największej wysokości mieści się pośrodku obrysu domu, pod linią kalenicy. Konstrukcja takiego dachu, ze względu na brak ścian szczytowych, wymusza montaż okien dachowych lub lukarn. Koszt konstrukcji i pokrycia dachowego będzie nieco większy, ze względu na większą, niż w dachach dwuspadowych, powierzchnię płaci. Dachy dwuspadowe najlepiej prezentują się w budynkach dwuspadowych.

Dach namiotowy (czterospadowy bez kalenicy) jest uproszczonym wariantem dachu kopertowego, który oferuje jeszcze mniej miejsca pod skosami. Obecnie jest stosowany raczej rzadko, gdyż łączy mankamenty dachu kopertowego z dyskusyjną urodą. Znacznie częściej jest wykorzystywany do pokrycia wolno stojących garaży lub budynków gospodarczych.

Dach mansardowy jest oryginalną odmianą dachu stromego, ma on wyrazisty charakter i najlepiej komponuje się ze stylizowaną elewacją, ozdobioną portalem i obwódkami wokół okien i drzwi. Dach taki może być dwu- lub czterospadowy. Połacie mansardy są załamane, dolna jest zwykle bardzo stroma, górna ma zaś znacznie mniejszy spadek. Dzięki takiemu rozwiązaniu poddasze jest bardzo przestronne i nie ma kłopotu z jego umeblowaniem. W dolnej połaci, która od wewnątrz wygląda jak lekko nachylona ściana, można zamontować zwykłe okno fasadowe.

Dach półszczytowy to konstrukcja o podgórskim rodowodzie. Miejsca jest pod min tyle, co pod dachem dwuspadowym z niską ścianką kolankową.

Dachy jednospadowe (pulpitowe) spotyka się obecnie bardzo rzadko. Z reguły wykonane są z niewielkim spadkiem, dlatego należy je zaliczyć do dachów płaskich. Pokrywa się nimi zabudowania gospodarcze, a także budynki mieszkalne z pełnym piętrem.

Dachy płaskie

Obecnie taki rodzaj dachu wykonuje się przeważnie jako konstrukcję wentylowaną. Wykonanie dachu płaskiego wentylowanego jest podobne do budowy dachu stromego, różni je przede wszystkim stopień nachylenia połaci oraz rodzaje stosowanych pokryć. Za płaskie uznajemy dachy o spadku nie większym niż 5⁰. Kierunek spadku uzależniony jest zaś od wyboru systemu odwodnienia (obwodowy lub centralny). Do budowy konstrukcji takiego dachu wykorzystuje się przeważnie drewno. Niska przestrzeń pod pokryciem może być dostępna z dolnej kondygnacji lub tego pozbawiona. Musi być natomiast zawsze bardzo efektywnie wentylowana, by pomiędzy warstwami dachu nie gromadziła się wilgoć. W tym celu w ściance kolankowej pozostawia się otwory wentylacyjne co około 3 m. Zabezpiecza się je przez ptakami i większymi owadami za pomocą drobnej siatki lub kratki ochronnej. W zależności od przewidywanych obciążeń dachu, drewniane elementy konstrukcji obija się poszyciem z desek lub płyt drewnopodobnych.

Stropodach niewentylowany, w odróżnieniu od dachu wentylowanego jest konstrukcją monolityczną. Tworzy je żelbetowa płyta nośna oparta na ścianach i pokryta warstwą spadkową służącą do odprowadzenia wody deszczowej do rynien. Dawniej warstwę spadkową kształtowano z betonu, dziś natomiast układa się ją przeważnie za specjalnie ukształtowanych płyt betonowych ułożonych na piaskowej lub keramzytowej podsypce.

Dachy strome

Aby zorientować się jak różnorodne mogą być formy dachów spadzistych wystarczy wybrać się na spacer po najbliższym osiedlu domów jednorodzinnych. Kilka podstawowych kształtów jest bowiem modyfikowanych i dostosowywanych na różne sposoby do potrzeb i oczekiwań inwestorów, a tworzy to niezliczoną ilość kombinacji.

Drewno, które jest materiałem konstrukcyjnym dachów, stwarza bardzo szerokie możliwości dzięki swojej lekkości, prostocie obróbki oraz dużej wytrzymałości. Więźba, zbudowana ze zdrowych elementów drewnianych o odpowiednich przekrojach (ustalonych przez konstruktora), nie odkształci się nawet pod najcięższym pokryciem ani też pod silnym naporem wiatru i zalegającego śniegu. Jej wykonanie najlepiej powierzyć doświadczonej ekipie, która potrafi dobrze współpracować z dekarzami, którzy wkraczają na budowę po zakończeniu prac ciesielskich. Biorąc pod uwagę koszty lepiej, jeśli więźba powstaje bezpośrednio na budowie. Droższym rozwiązaniem jest zamówienie gotowej konstrukcji prefabrykowanej, złożonej z drewnianych dźwigarów łączonych za pomocą płytek wielokolcowych. Zaletą takiej opcji jest jednak to, że planując z odpowiednim wyprzedzeniem, można zlecić zaprojektowanie więźby łącznie z prefabrykowanym stropem, co pozwala zrezygnować z droższej konstrukcji stropowej (wylewanej lub prefabrykowanej).

Podczas wznoszenia więźby dachowej niezwykle istotny jest początek prac, czyli ułożenie na ściankach kolankowych drewnianych poziomych belek tworzących podwalinę pod krokwie, czyli tzw. murłat. Nie można ich układać bezpośrednio na ściance. Górna powierzchnia muru musi być zabezpieczona pasem papy podkładowej. Jego zadaniem jest zabezpieczenie murłaty przed zawilgoceniem, co może skutkować podciąganiem wilgoci przez wyżej położone elementy konstrukcji. Krokwie łączy się z murłatą na zacios, wzmacniany dodatkowo złączem ciesielskim lub kilkoma gwoździami. Jeżeli dach ma być wykonany w konstrukcji kleszczowo-płatwiowej, to stopy słupków podpierających płatwie muszą opierać się na wzmocnieniach stropu. Podczas jego wykonywania najlepiej pozostawić w odpowiednich miejscach zabetonowane, wystające pręty zwane świadkami.

Dach - wprowadzenie

Dla wielu osób pokrycie budynku dachem jest ukoronowaniem stanu surowego, ponieważ budynek zaczyna wyglądać jak dom. Od wybory materiałów zależy nie tylko wygląd budynku, ale również szczelność, trwałość i koszt wykonania dachu.

Dach jest konstrukcją wielowarstwową, w której poszczególne warstwy pełnią określoną funkcję. Trwałość budynku i warunki życia w nim zależą od skuteczności, z jaką dobrane są poszczególne części dachu. Jest to nie tylko kwestia projektu, ale również odpowiedniego doboru materiałów oraz solidności wykonania.

Dachy strome, zwane inaczej spadzistymi, najlepiej dostosowane do warunków klimatycznych panujących w naszym kraju. Ukośne połacie doskonale odprowadzają wodę deszczową, a zimą nie zalega na nich nadmiar śniegu. Pomimo tych niewątpliwych zalet, dzisiejszą popularność dachów spadzistych należy jednak przypisać walorom estetycznym oraz nawiązaniu do tradycji. Nowoczesne technologie i materiały pozwalają skutecznie rozwiązać problem zalegającego śniegu oraz odwodnienia, również w przypadku dachu płaskiego. Kierując się przy wyborze konstrukcji dachowej gustem i upodobaniami, a nie względami technicznymi, należy pamiętać, że podejmuje się jednocześnie kilka innych decyzji.

Po pierwsze, kształt decyduje o kosztach. Dzięki właściwemu doborowi materiałów, dach płaski okazuje się najczęściej tańszy niż spadzisty. Ten ostatni nie musi wcale kosztować fortuny, pod warunkiem, że jego forma będzie prosta. Konstrukcja złożona z wielu połaci, mających różne kąty nachylenia, a dodatkowo liczne lukarny, wieżyczki i zadaszone wykusze, to wydatek zupełnie z innej pułki. Cena materiałów oraz skomplikowanej robocizny z całą pewnością stanie się wówczas ogromną pozycją w budżecie budowy.

Druga ważna rzecz, na jaką ma wpływ wybór konstrukcji dachowej, to estetyka. Dach stromy dominuje w architekturze budynku i nadaje mu zdecydowany styl i kolorystykę. Warto przy tym wspomnieć, że mnożenie ozdób nie zawsze wychodzi na dobre budynkowi i krajobrazowi. Budynek z „pałacowym” dachem na niewielkiej podmiejskiej działce wzbudza raczej śmiech niż podziw.

Po trzecie można powiedzieć, że wybór dachu to wybór stylu życia. Zdecydowanie inaczej ono wygląda pod dachem płaskim, a inaczej pod dachem stromym. W pierwszym przypadku pomieszczenia łatwiej doświetlić, a sposób umeblowania i swoboda poruszania się nie ograniczają skosy sufitu. Pod dachem stromym wszystko się komplikuje, a dobranie mebli może okazać się niełatwą sztuką. Zdarza się, że większość z nich trzeba zamawiać na wymiar. Należy jednak pamiętać, że owe niefunkcjonalne skosy, w opinii wielu inwestorów, pozwalają wyczarować niepowtarzalny klimat  domu. Dodatkowym atutem mogą się okazać okna połaciowe, dające wrażenie życia „pod osłoną nieba”.

Zupełnie inne wrażenia czekają na domowników, którzy zdecydują się zamieszkać pod dachem czterospadowym z lukarnami. W pokojach nie będzie wprawdzie zbyt dużo miejsca, które jest ograniczone przez kształt dachu, ani światła, ale przytulne skosy oraz półmrok mogą wykreować wymarzony nastrój do skupienia i wypoczynku.

Izolacja akustyczna stropu i co można w nim ukryć

Izolacja akustyczna  pomiędzy kondygnacjami nie ma może w budynku jednorodzinnym takiego znaczenia jak w bloku czy kamienicy, ale warto zadbać o komfort domowników i odpowiednio zaizolować stropy. W przeciwnym przypadku domownicy będą narzekać na dźwięki powietrzne, takie jak rozmowy czy muzyka oraz uderzeniowe, związane z użytkowaniem górnej kondygnacji (odgłosy kroków, zabawy dzieci itp.).

Izolacyjność akustyczna stropu i jago zdolność do tłumienia hałasów zależy od masy powierzchniowej całej konstrukcji. Stropy ciężkie (powyżej 300 kg na 1 m²) – kanałowe oraz grube odmiany stropów gęstożebrowych, nie będą wymagały dodatkowej warstwy wygłuszającej. W przypadku pozostałych warto ułożyć dodatkową warstwę izolacji akustycznej. Może być ona wykonana ze styropianu elastycznego, miękkich płyt pilśniowych, masy perlitobetonowej lub pianki poliuretanowej. Izolacje te wykonuje się jako tzw. podłogi pływające, a więc pokrywa nimi górną warstwę stropu oraz kilkucentymetrowy pas przyścienny wokół całego pomieszczenia. Dzięki takiemu rozwiązaniu ułożony na nich jastrych nie styka się ze ścianami, a to pozwala bardzo skutecznie wytłumić dźwięki uderzeniowe. Pochodzące od nich drgania nie przenoszą się wówczas z posadzki na ściany i nie przenikają do dolnej kondygnacji.

Co można schować w stropie? Nowoczesne konstrukcje stropowe pozwalają ukryć szereg różnych instalacji. Od stosunkowo drobnych, jak na przykład cienkie przewody (kable instalacji alarmowej), do tych o większych gabarytach (centralne odkurzacze, system wentylacji mechanicznej, kanały klimatyzacyjne, system rozprowadzenia ciepłego powietrza z kominka itp.). Każdą z tych instalacji można bez najmniejszego problemu poprowadzić w płytach kanałowych. Otwory tych płyt mają średnicę 17-18 cm i nadają się doskonale do tego celu.

W przypadku stropu gęstożebrowego najłatwiej jest podczas wypełniania konstrukcji pustakami keramzytobetonowymi rozprowadzić tzw. domowe centrale z rur. Przed zabetonowaniem stropu ich końcówki należy wyprowadzić przez otwór wykuty w pustaku i za ślepić. Cienkie kable łatwo ukryć w przekroju dowolnego stropu. Wystarczy umieścić je w rurkach osłonowych, a następnie zalać cienką warstwą betonu.

Innym rozwiązaniem jest ukrycie instalacji nad sufitem podwieszanym. W tym przypadku dowolność przekrojów i przebiegu przewodów jest największa.

Wykończenie stropu

Warto zadbać, aby spodnia warstwa stropu, której zadaniem jest ukrywanie nierówności, była wykonana w sposób staranny i trwały. Nie można zapomnieć również o tym, że wygląd sufitu zależał będzie od zjawiska klawiszowania, czyli nierównomiernego uginania się elementów nośnych. Bywa to przyczyną powstawania pęknięć, rys, a nawet odpadania fragmentów tynku.

Najbardziej popularna konstrukcja gęstożebrowa, o ile została prawidłowo zaprojektowana i wykonana, nie powinna przysparzać wielu trosk. Klawiszowaniu belek stropowych zapobiegają w jej przypadku tzw. żebra rozdzielcze – podłużne elementy konstrukcyjne prostopadłe do belek nośnych, w środku ich długości. Pomaga również ułożenie grubej warstwy nadbetonu klasy B20.

Strop gęstożebrowy najlepiej jest wykończyć od spodu cienką warstwą tynku cementowo-wapiennego. Warto zadbać również o to, aby zespolenie z podłożem było wystarczająco silne. Niestaranne przygotowanie miejsca, w którym nakładany będzie tynk, niemal na pewno skutkować będzie pojawianiem się drobnych rys na suficie.

Betonowe stropy monolityczne, wylewane na budowie, stały się ostatnio mniej popularne. Niemnie jednak należy podkreślić, że to właśnie ich monolityczna konstrukcja całkowicie eliminuje zjawisko klawiszowania. Jeżeli szalunek pod strop wykonany jest starannie, to do wykończenia jego powierzchni wystarczy gładź gipsowa.

W przypadku stropu z płyt kanałowych (jeżeli długość przekrywanego nimi pomieszczenia przekracza 6 m) bardzo trudno wyeliminować rysy w miejscu styku płyt. W praktyce jedynym skutecznym rozwiązaniem okazuje się sufit podwieszany. Trzeba pamiętać, że zmniejsza on wysokość pomieszczenia od kilkunasty do kilkudziesięciu centymetrów.

Klawiszowanie nie występuje w stropach drewnianych. Wprawdzie elementy nośne stosowane do ich ułożenia cechuje tendencja do dużych ugięć, ale stropy tego rodzaju wykańcza się od spodu płytami gipsowo-kartonowymi lub boazerią. W przypadku stropu belkowego, belki nośne można pozostawić odsłonięte. Oprócz tego, że są elementem dekoracyjnym, zaletą takiego rozwiązania jest zachowanie większej wysokości pomieszczenia.

Strop drewniany

Stropy drewniane stosowane są najczęściej w budynkach drewnianych o konstrukcji: szkieletowej lub z bali. W domach stawianych w technologii murowanej, rozwiązanie to pojawia się zwykle jako strop nieużytkowy nad najwyższą kondygnacją mieszkalną. Stropy drewniane przenoszą niewielkie obciążenia w stosunku do innych rodzajów stropów oraz dość znacznie się uginają. Są jednak lekkie, niedrogie, łatwe w wykonaniu i można z nich korzystać zaraz po ukończeniu prac.

Strop drewniany wykonywany jest według projektu indywidualnego, z drewna sosnowego lub świerkowego o wilgotności nie większej niż 16%. Materiał taki musi być zaimpregnowany preparatami grzybo- i owadobójczymi. Elementami nośnymi stropu są belki lub żebra oparte na ścianach nośnych, słupach i podciągach. Rozstaw i przekroje belek lub żeber są dobierane przez projektanta, który kieruje się przewidywanym obciążeniem stropu. Nadmiernemu uginaniu i wichrowaniu się poszczególnych elementów zapobiegają usztywniające stężenia, projektowane w razie zaistnienia takiej potrzeby. Do najpopularniejszych drewnianych konstrukcji stropowych należą stropy żebrowe, żebrowo-belkowe oraz belkowe.

W stropie żebrowym przekroje żeber nośnych są niewielkie, najczęściej prostokątne. Ich rozstaw zwykle wynosi 30 lub 60 cm i nie może być większy niż 90 cm. Żebra prostokątne zastępowane są często bardziej wytrzymałymi elementami kratownicowymi.

Strop żebrowo-belkowy montowany jest w miejscach, gdzie duża rozpiętość pomiędzy podporami mogłaby spowodować nadmierne ugięcie żeber. Strop żebrowy opiera się na prostopadłych do żeber belkach drewnianych lub stalowych. Dodana od spodu warstwa nośna sprawia, że strop taki ma dużą grubość. 

W stropie belkowym żebra zastąpione są przez belki o znacznie szerszych przekrojach, których rozstaw jest większy. Belki mogą być wykonane zarówno z drewna litego, jak i klejonego. Te ostatnie mają większą nośność i dlatego ich przekroje mogą być nieco mniejsze.