Strop drewniany

Stropy drewniane stosowane są najczęściej w budynkach drewnianych o konstrukcji: szkieletowej lub z bali. W domach stawianych w technologii murowanej, rozwiązanie to pojawia się zwykle jako strop nieużytkowy nad najwyższą kondygnacją mieszkalną. Stropy drewniane przenoszą niewielkie obciążenia w stosunku do innych rodzajów stropów oraz dość znacznie się uginają. Są jednak lekkie, niedrogie, łatwe w wykonaniu i można z nich korzystać zaraz po ukończeniu prac.

Strop drewniany wykonywany jest według projektu indywidualnego, z drewna sosnowego lub świerkowego o wilgotności nie większej niż 16%. Materiał taki musi być zaimpregnowany preparatami grzybo- i owadobójczymi. Elementami nośnymi stropu są belki lub żebra oparte na ścianach nośnych, słupach i podciągach. Rozstaw i przekroje belek lub żeber są dobierane przez projektanta, który kieruje się przewidywanym obciążeniem stropu. Nadmiernemu uginaniu i wichrowaniu się poszczególnych elementów zapobiegają usztywniające stężenia, projektowane w razie zaistnienia takiej potrzeby. Do najpopularniejszych drewnianych konstrukcji stropowych należą stropy żebrowe, żebrowo-belkowe oraz belkowe.

W stropie żebrowym przekroje żeber nośnych są niewielkie, najczęściej prostokątne. Ich rozstaw zwykle wynosi 30 lub 60 cm i nie może być większy niż 90 cm. Żebra prostokątne zastępowane są często bardziej wytrzymałymi elementami kratownicowymi.

Strop żebrowo-belkowy montowany jest w miejscach, gdzie duża rozpiętość pomiędzy podporami mogłaby spowodować nadmierne ugięcie żeber. Strop żebrowy opiera się na prostopadłych do żeber belkach drewnianych lub stalowych. Dodana od spodu warstwa nośna sprawia, że strop taki ma dużą grubość. 

W stropie belkowym żebra zastąpione są przez belki o znacznie szerszych przekrojach, których rozstaw jest większy. Belki mogą być wykonane zarówno z drewna litego, jak i klejonego. Te ostatnie mają większą nośność i dlatego ich przekroje mogą być nieco mniejsze.

Strop typu filigran

Strop typu filigran jest doskonałym rozwiązaniem stosowanym we wszystkich rodzajach budownictwa. Nie ogranicza on inwencji twórczej architektów. Łączy w sobie wytrzymałość tradycyjnych stropów żelbetowych wylewanych na mokro oraz szybkość i łatwość montażu charakterystyczną dla stropów prefabrykowanych.

Strop typu filigran to odmiana stropu częściowo prefabrykowanego. Jego konstrukcję tworzą cienki żelbetowe płyty o grubości 5-7 cm. Na ich górną powierzchnię wprowadzone jest zbrojenie pomocnicze. Do rozłożenia gotowych płyt na ścianach nośnych używa się dźwigu. Po połączeniu ich zbrojeń ze zbrojeniem wieńca, układa się, określone w projekcie, zbrojenie dodatkowe, a następnie zalewa warstwą betonu. Charakterystyka wykonanego tą metodą stropu jest zbliżona do stropu monolitycznego. Ponieważ jest on projektowany i wykonywany zawsze na indywidualne zamówienie, można nim przykrywać duże rozpiętości pomiędzy ścianami nośnymi, uzyskując rozległą i otwartą przestrzeń na kondygnacji podstropowej. Jednakże ze względu na transport (dopuszczalne maksymalne rozmiary elementów przewożonych transportem drogowym) przyjmuje się długość płyt od 2,40 do 7,80 m, a szerokość od 0,60 do 2,50 m. Maksymalna szerokość płyt to 2,70 m, a długość może osiągnąć nawet 12,00 m.

Do zalet stropu typu filigran należy zaliczyć: możliwość dowolnego kształtowania, niewielką wysokość, dobrą izolację dźwiękową, dużą wytrzymałość. Nie jest on również pozbawiony wad, które stanowią: niewielka dostępność, bo firm produkujących takie stropy jest niewiele, a transport elementów ze znacznej odległości jest kosztowny, wysokie kwalifikacje wymagane od wykonawców, montaż wymagający użycia dźwigu. 

Strop z płyt kanałowych

W domach, w których szerokość pomieszczeń nie przekracza 6 m, można zastosować strop z płyt kanałowych. Mimo że ułożenie ich wymaga dźwigu, strop taki jest najtańszy. Jego wykonanie nie trwa na ogół dłużej niż jeden dzień, a także można go niemal od razu w pełni obciążyć. Można w ten sposób zaoszczędzić także czas. Inną, bardzo istotną dla inwestorów, zaletą stropu płytowego jest pena swoboda aranżacji przestrzeni znajdującej się nad min (ścianki działowe można ustawić w dowolnym miejscu).

Płyty kanałowe układa się na ścianach, których górne powierzchnie należy wcześniej pokryć podkładem z zaprawy cementowej. Strop można w pełni obciążyć niemal natychmiast po wykonaniu wieńca i wypełnieniu szczelin pomiędzy poszczególnymi płytami.

Na rynku dostępne są płyty długości od 2,4 do 6 m (niektórzy producenci oferują również elementy o długości 7,2 m) oraz szerokości od 60 do 150 cm. Wymiary są stopniowane co 30 cm. Ten rodzaj stropu jest bardzo wytrzymały – nośność elementów wynosi z reguły 3,9 kN/m², a więc ponad dwukrotnie przewyższa wymaganą. Oferowane są również płyty o nośności do 8,5 kN/m², które pozwalają na praktycznie nieograniczone modyfikacje obciążeń nad stropem.

Strop monolityczny

W budynkach o nieregularnym rzucie i rozległych otwartych przestrzeniach najczęściej stosuje się monolityczny strop żelbetowy. Można go wykonać w całości na budowie, zalewając betonem zbrojenie rozłożone równomiernie na powierzchni pełnego szalunku, albo też skorzystać z prefabrykowanych podłoży w postaci cienkich, betonowych płyt, które zastępują szalunek. Wykonywane są one indywidualnie na zmówienie według projektu.

Po podparciu płyt od dołu oraz ułożeniu zbrojenia na górnej powierzchni, całość zalewa się mieszanką betonową o grubości określonej w projekcie. Zaletą stropu monolitycznego jest jego niewielka grubość, którą uzyskuje się dzięki równomiernemu rozłożeniu zbrojenia.

Strop monolityczny projektowany jest zawsze indywidualnie dla konkretnego budynku, dzięki czemu może przenosić bardzo duże obciążenia oraz uzyskiwać duże rozpiętości. Konstrukcja takiego stropu składa się ze zbrojenia głównego oraz uzupełniającego go zbrojenia rozdzielczego z prętów o mniejszej grubości. W projekcie muszą być określone: sposób ułożenia, grubość i zagęszczenie zbrojenia oraz klasa betonu przeznaczonego do zalania konstrukcji. Po rozłożeniu elementów zbrojenia inspektor nadzoru lub kierownik budowy musi ocenić zgodność wykonanych prac z projektem.

Strop monolityczny wymaga pełnego deskowania. W tym celu wykorzystuje się najczęściej szalunki systemowe wielokrotnego użytku, dostępne w wypożyczalniach sprzętu budowlanego. Szalunek można zdemontować najwcześniej po 3 tygodniach, co warto wziąć pod uwagę przy negocjacji ceny w wypożyczalni. Strop zalany betonem należy w okresie dojrzewania betonu pielęgnować poprzez częste jego nawilżanie. Do dalszych robót budowlanych można przystąpić po około 3-4 dniach od wykonania.

Strop gęstożebrowy

W dzisiejszych czasach największym uznaniem wśród inwestorów cieszą się stropy gęstożebrowe, których konstrukcję nośną stanowią zbrojone żebra, układane równolegle do siebie w rozstawie nie większym niż 60 cm. Takie rozwiązanie konstrukcyjne cenione jest również przez projektantów, czego odzwierciedleniem są katalogi projektów gotowych, w których strop gęstożebrowy jest najpopularniejszy.

Swoją popularność zawdzięcza przede wszystkim łatwości wykonania. Waga poszczególnych elementów składowych jest na tyle nieduża, że ekipa budowlana nie ma najmniejszych problemów z ich ręcznym ułożeniem. Dodatkową zaletą konstrukcji gęstożebrowej jest ograniczone zapotrzebowanie na beton i deski szalunkowe.

Rozwiązanie takie najlepiej sprawdza się w domach o regularnym obrysie (opartym na kącie prostym). Na rynku dostępnych jest kilka odmian stropów gęstożebrowych, które różnią się miedzy sobą wytrzymałością, rozpiętością i rozstawem belek, wysokością konstrukcji oraz rodzajem wypełnienia przestrzeni między belkami. Najpopularniejsze z nich to Teriva I i Teriva I bis, a także Ceram i Fert.

Elementy i materiały niezbędne do wykonania tego rodzaju stropu można nabyć bez problemu niemal w każdej hurtowni lub składzie budowlanym. Oferowane są również przez kilku liczących się producentów ceramiki budowlanej. Przy doborze właściwej odmiany stropu należy zwrócić uwagę na rozstaw belek. Przy większym rozstawie łatwiej jest zmieścić między nimi np. kominy. Belki nośne – prefabrykowane zbrojenie w postaci żeber zatopionych w podłużnej, betonowej lub ceramicznej stopce układa się w rozstawie określonym przez producenta na ścianach dolnej kondygnacji. Przestrzeń między belkami wypełnia się pustakami z betonu, keramzytobetonu, żwirobetonu lub ceramiki. Ułożoną konstrukcję wspiera się do spodu stemplami w rozstawie około 1,5 m. Dolna powierzchnia stropu powinna być precyzyjnie wypoziomowana. Przygotowany w taki sposób strop zalewa się betonem o odpowiedniej klasie. Stropu nie powinno się nadmiernie obciążać przez 3 tygodnie po zabetonowaniu, gdyż dopiero po tym czasie uzyskuje on pełną wytrzymałość.

Jeżeli rozpiętość stropu przekracza 4,2 m , wzmacnia się go żebrami rozdzielczymi. Umieszczane są one prostopadle do belek, pośrodku ich długości. Istotne dla wytrzymałości konstrukcji jest ustalenie jaki będą miały przebieg ciężkie ścianki działowe nad stropem (zwłaszcza te planowane wzdłuż belek stropowych). W miejscu ich planowanego ustawienia należy wzmocnić konstrukcję żebrem lub poprzez zmniejszenie odległości pomiędzy belkami.

Strop

Strop w potocznym rozumieniu jest utożsamiany z sufitem lub podłogą. To jeden z najważniejszych elementów konstrukcyjnych w domu. Ułożenie stropu nad parterem pozwala wreszcie wejść na piętro. Ta część budynku ma jednak znaczenie nie tylko funkcjonalne.

Strop oparty na ścianach zewnętrznych, wewnętrznych ścianach nośnych oraz podporach konstrukcyjnych to głównie klamra konstrukcyjna budynku. Wraz z wieńcem usztywnia konstrukcję domu, poprzez zespolenie ścian kondygnacji pod stropem i usztywnia konstrukcję całej budowli. Strop dźwiga także wielkie obciążenia pochodzące: od schodów, ścian i pozostałych podpór nośnych górnej kondygnacji.

Strop to również bariera akustyczna, która tłumi dźwięki rozchodzące się pomiędzy kondygnacjami oraz bariera dla ciepła. Ta właściwość jest szczególnie istotna w przypadku nieogrzewanej piwnicy. Warto zadbać o to, aby strop leżący w takim miejscu miał możliwie jak najlepszą izolacyjność cieplną.

Stropy w budownictwie jednorodzinnym wytrzymują obciążenie rzędu 1,5 kN/m² (przyjęte za standardowe obciążenie w tego rodzaju obiektach). Dlatego decydując o wyborze konstrukcji stropowej, warto kierować się:

- łatwością i sposobem wykonania,

- możliwościami wykończenia sufitu,

- rzutem budynku (nie każdy strop łatwo jest wykonać  w przypadku domu o nieregularnych kształtach),

- ceną materiałów i robocizny, a także transportu.

Kolejną ważną cechą stropu, która decyduje o możliwości jego zastosowania, jest rozpiętość (maksymalna możliwa odległość pomiędzy podporami konstrukcyjnymi). Ma ona duży wpływ na późniejszą aranżację przestrzeni. Duża rozpiętość jest warunkiem niezbędnym do uzyskania otwartej przestrzeni tzw. open space. Trzeba liczyć się z tym, że szerokość jednego pomieszczenia, jaką można uzyskać bez dodatkowych zabiegów konstrukcyjnych, to zwykle 6-7 m. Nie jest to wcale mało, szczególnie jeśli weźmie się pod uwagę przeciętne gabaryty domów jednorodzinnych.

Jeżeli inwestorowi zależy na otwartym planie z szeroką, wolną przestrzenią, to można poprosić projektanta o zastąpienie podpory konstrukcyjnej tzw. podciągiem, czyli poziomą żelbetonową belką, podtrzymującą strop. Minusem takiego rozwiązania jest to, że zwykle pozostaje ona widoczna. Belka nie wygląda najgorzej, jeśli zostanie umieszczona na linii podziału różnych stref użytkowych, np. części wypoczynkowej i jadalnej. Sytuacja zaczyna się komplikować, jeżeli podciąg wypadnie pośrodku strefy spójnej funkcjonalnie. Jest on wówczas elementem, który zwiększa wprawdzie metraż pomieszczenia, ale jednocześnie go szpeci. Podciąg można jednak ukryć w stropie, należy jednak przewidzieć takie rozwiązanie już na etapie projektu, gdyż komplikuje ono nieco wykonanie konstrukcji domu. Znacznie prostszym rozwiązaniem jest zamaskowanie belki podciągu sufitem podwieszanym.

Jak zaoszczędzić na ścianach

Dokonując porównania cen przegród stawianych z różnych materiałów i w różnych technologiach, należy zawsze rozpatrywać koszty ściany całkowicie wykończonej. Dobrym przykładem może być ściana trójwarstwowa z warstwą elewacyjną wykonaną z cegły klinkierowej, która tylko pozornie może wydawać się najdroższym rozwiązaniem. Należy pamiętać, że taka ściana nie wymaga tynkowania i malowania, natomiast w przypadku ścian jedno- i dwuwarstwowych jest ono niezbędne.

Poważne różnice pomiędzy kosztami planowanymi i rzeczywistymi mogą pojawiać się w przypadku okresowych promocji na materiały budowlane oferowane przez dostawców. Wynikają również ze sposobu prowadzenia budowy, czy też różnych kosztów robocizny w różnych regionach kraju, jak i u różnych wykonawców. Należy pamiętać, że wynajęcie „taniej ekipy” do budowy ścian w skomplikowanej technologii, prawie zawsze doprowadzi do kłopotów i nieprzewidzianego wzrostu kosztów. Wzrost ten może wynikać ze zniszczenia materiałów, niefachowego wykonania prac, co pociąga za sobą konieczność dokonywania wielokrotnych poprawek, itp.

Warunkiem niezbędnym do zlecenia jakichkolwiek prac jest sporządzenie dokładnej umowy i kosztorysu. Kosztorys przeważnie bywa tylko orientacyjny, więc na wszelki wypadek należy doliczyć do niego 10-15%, a taki wariant jest już bardziej realny. Dobrze sporządzona umowa powinna zawierać zapis, że rozliczenie finansowe dokonywane jest dopiero po wykonaniu prac do końca. Jest to jedno z ważniejszych zabezpieczeń dla inwestora, które daje mu dogodną pozycję do negocjacji w przypadku pojawienia się poważnych nieporozumień.

Jeżeli znajomość budowlanki przez inwestora jest znikoma i nie dysponuje on dużą ilością wolnego czasu, to prace budowlane można zlecić firmie. Należy jednak pamiętać, że jest to sposób znacznie droższy niż budowa systemem gospodarczym (przy udziale prac własnych). Z drugiej strony do zalet tej metody należy zaliczyć święty spokój, gdyż nie trzeba się kłopotać zaopatrzeniem, zmarnowanymi nadwyżkami materiałów czy też popękanymi w transporcie bloczkami, zabezpieczeniem budowy albo ewentualnymi kradzieżami. Trzeba mieć również świadomość, że nawet najlepiej sporządzona umowa nie może uśpić czujności inwestora. Działania robotników należy co jakiś czas kontrolować, na przykład poprzez zatrudnienie inspektora nadzoru budowlanego.

Jeżeli chcemy zaoszczędzić, możemy wziąć na siebie obowiązek zaopatrzenia budowy w materiały. Nie oznacza to wcale konieczności osobistego ich dowozu, ale za to spędzimy długie godzin sprawdzając oferty i negocjując z dostawcami. Jest to zadanie czasochłonne, ale niezbyt kłopotliwe, szczególnie w rejonach dużych aglomeracji, gdzie występuje obfitość hurtowni i składów budowlanych. Podejmując się logistyki budowy można zaoszczędzić od kilkunasty do kilkudziesięciu procent wartości całej inwestycji, gdyż większość wykonawców narzuca dodatkową marżę na zakupywane przez siebie materiały. Samodzielność niesie ze sobą także pewne ryzyko – w przypadku kradzieży materiałów, straty trzeba pokryć z własnej kieszeni.

Oszczędności będą oczywiście największe, gdy zdecydujemy się na budowę ścian samodzielnie. W przypadku prostej technologii ścian jedno- lub dwuwarstwowej oraz materiału łatwego w obróbce praca taka niesie niewielkie ryzyko, gdyż wymaga jedynie podstawowej wiedzy. Trzeba zapewnić sobie także nadzór specjalisty i na dłuższy czas zapomnieć o wolnych weekendach.

Ściana trójwarstwowa

Ściana trójwarstwowa składa się z warstwy nośnej grubości 18-20 cm, ocieplenia oraz ścianki osłonowej (elewacyjnej). Podział funkcji pomiędzy poszczególne części przegrody zwiększa ich efektywność. Z tego też powodu ściana trójwarstwowa, chociaż jeszcze do niedawna cieszyła się sławą trudnej i kosztownej w wykonaniu, ma już liczne grono zwolenników. Wzniesienie takiej przegrody wymaga od wykonawców pewnego doświadczenia i staranności, szczególnie gdy ocieplenie stanowi wełna mineralna, ale stopień skomplikowania prac nie przekracza możliwości przeciętnej solidnej ekipy murarskiej.

Pod względem cech użytkowych ściana trójwarstwowa przewyższa przegrody jedno- i dwuwarstwowe. Jej zaletami są: najlepsza izolacyjność cieplna i akustyczna, duża odporność ogniowa oraz zdolność do stabilizacji temperatury wewnątrz domu. Trwałość warstwy elewacyjnej jest również walorem ściany. Można ją wykonać z cegły klinkierowej lub silikatowej (gładkiej lub łupanej), z elewacyjnych bloczków betonowych lub otynkować i pomalować. Każdy z wymienionych sposobów wykończenia jest bardziej odporny na uszkodzenia niż elewacja ściany dwuwarstwowej.

Ściana trójwarstwowa nie musi być droga. Jej koszt można obniżyć przez odpowiedni dobór materiałów. Nie musi też być budowana jednoetapowo, równie dobrze sprawdzają się dwa etapy. Najpierw budowana jest ściana nośna, a po jakimś czasie powstaje warstwa izolacyjna i ścianka osłonowa.

Ocieplenie ściany stanowią zazwyczaj płyty styropianowe klejone do muru. Warstwa izolacji może mieć nawet 20 cm. Rzadziej używa się wełny mineralnej, gdyż jest droższa od styropianu, a ponadto wymaga szczególnej staranności oraz zachowania szczeliny wentylacyjnej pomiędzy ociepleniem a ścianką zewnętrzną. Ściankę elewacyjną stabilizuje się za pomocą kotew, które wyprowadzane są ze ściany nośnej podczas jej murowania.

Ściana dwuwarstwowa

Ściana dwuwarstwowa jest najczęściej wybieraną przez Polaków technologią budowy domu. Jest to niemal tak samo prosta w wykonaniu technologia jak ściana jednowarstwowa, a pozwala uzyskać znacznie wyższą ciepłochronność na poziomie 0,25-0,3 W/(m²K). Tak dobre parametry izolacji zapewnia nieprzerwana warstwa izolacji na ścianach zewnętrznych, która pokrywa wszystkie miejsca potencjalnych mostków termicznych, czyli spoiny pionowe i poziome pomiędzy elementami konstrukcyjnymi (bloczkami), nadproża i wieńce. Wydatki na materiał izolacyjny są częściowo równoważone przez oszczędności uzyskane na zakup węższych niż w ścianie jednowarstwowej i tańszych bloczków i pustaków. Cieńsza ściana konstrukcyjna wymaga cieńszych fundamentów. Do wykonania fundamentów używa się bloczków o szerokości 24-25 cm. Warstwa nośna ściany może być wykonana z dowolnego materiału: pustaków keramzytobetonowych, ceramicznych tradycyjnych lub poryzowanych, bloczków wapienno-piaskowych czy też betonu komórkowego. W przypadku betonu komórkowego do wykonania izolacji cieplnej zalecana jest wełna mineralna. Pozostałe materiały mogą być ocieplane zarówno wełną mineralną, jak i styropianem.